Satrançta Başarı ve Seri Olasılık
Satrançta Başarı ve Seri Olasılık
Elo puanı renklere duyarlı olmalı!
Emre AKÇA. 15 yaşında. Mersin ODTÜ kolejinde 10. sınıf öğrencisi. İnternet üzerinden de satranç oynuyor. Emre yerinde duramayan bir ‘bilim insanı’. Matematik en hoşlandığı alanların önde geleni. MEB Mersin Yenişehir Belediyesi Bilim Sanat Merkezine de devam ediyor aynı zamanda. Danışman öğretmeni Ahmet Faruk YILDIRIM yakın destekçisi. Bu yıl TÜBİTAK araştırma projeleri yarışmasına katıldı.Emre’nin yarışmaya katıldığı proje satranç ve matematik üzerine tabi ki. ‘Satrançta Beklenen Başarının Seri Olasılık Bağlamında Gerçekle İlişkisi’ üzerine öğretmeniyle çalıştı. Proje Adana’da bölgeye fuarına davet edildi. Yarışmalı bölümde de 3. oldu.
Satranç oyununun stratejiye dayalı olduğu, beyaz renkli taşlarla oynayan oyuncunun hamle yapma önceliğinden kaynaklanan bir üstünlüğünün söz konusu olduğu projenin ilk hareket noktası. Projede bu durum bir avantaj olarak görülüyor. Bu avantaj seri olasılık problemi gibi yorumlanıyor. Projeyle, beklenenle gerçekleşen arasındaki ilişkinin anlamının ne olduğunun belirlenmesi amaçlanıyor. Emre projesinde uluslararası etkinliklerden 462 maç verisi kullanmış.
İki oyuncunun karşılıklı olarak yaptıkları hamleler sonunda, kazanma olasılıklarını bulmaya çalışıldığında bir seri elde ediliyor. Çalışmada ‘Tümevarım’ yöntemi kullanılmış.
Örneklem sonunda ilginç bir veriye ulaşılmış. Beyaz renkli taşlarla oynamanın avantajının seri olasılıkla yapılan hesapları ‘ELO’ sistemine dahil edilmiş. Oluşan olasılıkla gerçeği yansıtma konusunda ELO puanının ilk haline göre çok küçük bir farkla daha başarısız olduğu belirlenmiş.
Emre’nin proje çalışmasının sonucu bu kadar değil ebette. Sonra ne mi olmuş? Projede ortaya çıkan sonuçları sıralayalım o zaman.
- ELO puanının öngördüğü olasılık renklere duyarlı hale getirilip, daha farklı bir hesaplama tekniği kullanılmalı.
- ELO puanı birbirine yakın oyuncular arasında oyunun sonucunu tahmin etmek çok da güvenilir bir yöntem değildir.
- Beyaz renkli taşlarla oynamanın avantajının gerçeği daha çok yansıttığına ilişkin yeni bir formül geliştirilebilir.
- ELO hesaplamasında farklı yaklaşımlar gözetilerek bu sonuçlar tekrar hesaplanıp farklı sonuçlara ulaşılabilir.
4 Mart 2019
IA&IO Tahsin AKTAR
Yorumlar - Yorum Yaz
