Hastalanan Oyuncular
Hastalanan Oyuncular
Satranç saati yeniden ne zaman çalıştırılmalıdır?
“Maç sırasında ikinci kez karın ağrısı ve kusma yaşayan oyuncumuzu hakemler yarışma yerindeki sağlık görevlisine yönlendiriyor. Görevli, oyuncunun bir sağlık kuruluşuna gönderilmesini öneriyor. Bunun üzerine oyuncumuzu kendi olanaklarımızla ve yalnız başımıza yarışma yerinin hemen karşısındaki özel bir sağlık polikliniğine götürdük. Bir iğne yaparak tedaviye başladılar. Çok önemli bir durum görmediklerini, ancak bir idrar ve kan tahlili yapacaklarını, oyuncunun maça devam edebileceğini söylediler. Bulantı geçince, tahlil sonuçlarını beklemeden, salona döndük. Bu arada salondaki oyunlar tamamlanmıştı. Başhakem oyuncuyu bu maçta yenik saydığını bize bildirdi. Oyuncumuz yarışma yerindeki sağlık görevlisine yönlendirildiğinde satranç saatini durdurmuşlar. O sırada oyuncumuzun 24 dakika süresi varmış. Poliklinikten masaya yeniden dönünceye kadar 20 dakika süre geçmiş. Biz poliklinikteyken tur için hesaplanan, öngörülen süreyle birlikte bütün oyunlar da bitmiş. Oyuncumuzun saatinde 24 dakika süresi varsa bunu tedavi sonrası kullanabilmesi gerektiğini söylesek de başhakem verdiği karardan dönmedi.”Oyuncu maç sırasında hastalanıyor. Bir veli yazıyordu. Yaşananlar böyle. Hastalanan oyuncuyu sağlık görevlisine yollayan hakem, nasıl olur da oyuncunun haklarını göz ardı eder? Satranç saati neden var, neden durduruldu? Tur saatiyle süre hesabı yapmak da nedir, yeni mi ortaya konuldu bu anlayış?
Hastalanan oyuncu ve satranç saati
Oyun sırasında hastalanan oyuncular için nasıl bir uygulama yapılacağı ne yazık ki kurallarda adım adım açıkça belirlenmemiştir. Böyle olmakla birlikte FIDE Satranç Kuralları madde 12.2.6 ve FIDE Yarışmalar Genel Yönergesi bu durum için başhakemin ve yarışma yöneticisinin gerekli önlemleri alması gerektiğini önemle işaret eder. Gelişen her durum için uygulama önerileri, kaynak belge olarak sunulan, ‘Satranç Etkinlikleri Sağlık ve Güvenlik Önlemleri’ başlığında geniş biçimde ele alınmıştı.
Hastalanan oyuncunun masasındaki satranç saatinin durdurulması yerinde ve doğru bir uygulamadır. Sonrasında satranç saati yeniden çalıştırılmalı mıdır, tamamen kapatılarak oyun bitirilmeli midir? Yoksa sağaltma bitince çalıştırılarak oyun kaldığı yerden devam mı ettirilmelidir?
Bu soruların yanıtı oyuncunun sağaltım süreciyle ilgili olarak sağlık görevlisinin vereceği karara bağlıdır şüphesiz. Sağlık görevlisi oyuncunun o turda oyuna devam edebileceğini söylüyorsa, o andan itibaren, satranç saatinin yeniden çalıştırılmasını öneriyorum. Bazı uygulamalarda oyuncu masaya dönünceye kadar geçen sürede satranç saatinin çalıştırılmadığına da tanık olunmuştur. Bu uygulama, dışarıdan bakıldığında, salt ‘centilmenlik / fair play’ olarak değerlendirilebilir. Hakemlerin bu göreceli kararları sonrasında, örnek olayda olduğu gibi, tartışmaların yaşanmış olması da doğaldır.
Sağlık görevlisinin oyuncu için oyuna devam edebileceği kararını vermesinin ardından satranç saati yeniden çalıştırılmamışsa, oyuncu masaya döndüğünde sağaltım sürecinde geçen süre saatinde kalan süreden fazlaysa işte o zaman rakip bu duruma itiraz edebilir. Adına fair play de denilse geçen sürenin rakibe itiraz edebilme ve süreden kazandığı savını ileri sürebilme hakkı tanıdığı gözden kaçmamalıdır. Bu önemli bir ayrıntıdır.
Hakemin tutumu ve karar
Öncelikle, oyuncunun sağlık kuruluşuna bir görevlinin eşliği olmadan gönderilmesi yanlışlığın ilk halkasıdır. Hakemin “Tur süresi bitti!” söylemine dayalı olarak bu oyunu da bitirmeye karar vermesi kabul edilebilir bir durum değildir. Böyle bir karar ve uygulama yanlıştır.
Örnek olay özelinde yapılması gerekenleri buradan sıralayacağım.
- Oyun sırasında hastalanan oyuncunun masasındaki satranç saati hakem tarafından durdurulur.
- Oyuncu bir hakem ya da organizasyon görevlisi eşliğinde sağlık birimine ulaştırılır.
- Organizasyon görevlisi veya hakem, burada yapılan kontrol sonrasında, sağlık görevlisinin oyuncu hakkındaki “Oyuna devam edebilir.” biçiminde verdiği kararı başhakeme bildirir.
- Satranç saati hakem tarafından çalıştırılarak oyuncunun masaya gelmesi beklenir.
Örnek olaydaki satranç saati, oyuncunun oyuna devam edebileceği anlaşıldıktan sonra yeniden çalıştırılmış olsaydı, oyuncu masaya yeniden döndüğünde en az 4 dakika süresi kalmış olacak ve bu haliyle oyuna devam edebilecekti.
Olası durumda, oyuncunun masaya dönünceye kadar geçecek sürede saatinde süresi kalmazsa bayrağı düşecektir. Hakem o zaman oyuncuyu yenik sayarken rakibin puanını da ayrıca belirleyecektir.
Ancak satranç saati yeniden çalıştırılmadığı için oyuncu masaya yeniden döndüğünde kalan 24 dakikalık süresini kullanarak oyuna devam etmesi sağlanmalıydı.
14 Şubat 2021
IA&IO Tahsin AKTAR
Kaynak Belge
Yorumlar - Yorum Yaz
