• Favorilere Ekle





11.3 'Cep Telefonu Yasağı' Uygulaması

11.3 ‘Cep Telefonu Yasağı’ Uygulaması
 
Anılan yasak salt oyuncuları kapsamaz. Yarışma salonunda bulunmalarına izin verilenler de (antrenörler, kaptanlar, yöneticiler, görevliler ve hatta hakemler…) yasak kapsamındadır. Diğer katılımcıların da oyun alanı içerisinde ihlal nesnelerini bulundurmaları, kullanmaları yasaklanmıştır.
 
Uygulama, bir kısım kısıtlama ve yaptırımların yaşama nasıl geçirileceğini anlatmak üzerine kuruludur. Öteden bu yana cep telefonu üzerinde bir algı oluştuğundan, konunun başlığı bu yasak üzerine dikkat çekmek için kullanılmıştır. Yasak salt cep telefonu üzerine değildir.
 
Temmuz 2017'de uygulamaya girecek değişiklikler içerisinde maddenin yapısında bir değişiklik olmamıştır.
 
Maddenin kurgusu ‘hile’ ve ‘hile yapan’ kavramları üzerine oluşturulmuştur. Hileyi “başka bir kişiden (seyirci, kaptan, takım arkadaşı…) ve/veya herhangi bir bilgi ya da iletişim kaynağından (kitap, bir kısım notlar veya bir elektronik cihaz…) bilgi almak” olarak tanımlamak olanaklıdır. Maddenin yapısı sayılan hile yöntemlerinin savuşturulması ve hilenin nasıl önleneceğini çözümler. Ayrıca sayılan yollarla hile yapanlar için uygulanacak yaptırımlar da yer alır.
 
Maddede anılan yasaklar salt oyuncuları kapsamaz. Yarışma salonunda bulunmalarına izin verilenler de (antrenörler, kaptanlar, yöneticiler, görevliler ve hatta hakemler…) yasak kapsamındadır. Diğer katılımcıların da oyun alanı içerisinde belirlenmiş yasaklara uymamaları gereklidir. 
 
11.3.1
Oyun süresince oyuncuların not tutmaları, bilgi veya öneri kaynaklarına başvurmaları ya da herhangi bir oyunu başka bir tahta üzerinde incelemeleri yasaktır.

Maddenin ele alındığı biçimiyle bakacak olursak, böylesi bir yasağı dikkate almamak, yasağa uymamak, bizi, yasak kapsamında bulunanların, özellikle oyuncuların, karşılaşacakları yaptırımı peşinen kabul etmiş olacakları anlayışına ulaştırır. Bir yasak varsa ve bu yasağa uymayanlar için uygulanacak yaptırımlar da vardır. Hakemler bu yasağa uymayanları saptadıklarında madde 12.9'da sayılan cezalardan birini mutlaka uygulaması beklenir.

11.3.2.1
Oyun sırasında, bir oyuncunun oyun sahası içinde (hakem tarafından özellikle onay verilmiş olanlar hariç) herhangi bir elektronik cihaza sahip olmalarına izin verilmez. Bununla birlikte, tümüyle kapalı olmak koşuluyla, oyuncunun çantasında bu türden cihazlar bulundurmasına izin vermek ancak yarışma yönergesiyle olanaklıdır. Bu çanta hakemin uygun gördüğü bir yere konulmalıdır. Her iki oyuncunun da bu çantayı hakemin izni olmadan kullanması yasaktır.

Madde, oyuncuların, içerisinde satranç oyunlarını incelemeye elverişli hiçbir elektronik cihazı (cep bilgisayarları, mp3 çalarlar, PDA’lar, telsiz, IR, bluetooth cihazları….), cep telefonu veya benzeri iletişim cihazını, diğer bilgi kaynaklarını oyun sırasında üzerinde bulundurasına izin vermiyor. Bu nedenledir ki, türüne bakılmaksızın bu cihazların tümünün oyun alanına getirilmesi yasaklanmıştır.

Hakemin, onay vererek oyun sahasına girmesine onay verdiği elektronik cihazların da olabaileceği maddenin özünden anlaşılıyor. Nedir bu hakemin izin verebileceği elektronik cihazlar? İşitme güçlüğü çeken oyuncunun kullanacağı işitme cihazı izin verilebilen elektronik cihazlardan biri olarak anılabilir. 

Maddede anılan yasaklanmış böylesi araç gereçlere ‘ihlal nesneleri’ diyebiliriz. Bu anlayış çantada veya cepte taşınan ihlal nesnelerini de kapsar.  Uygulama için hakemlerin derhal harekete geçmeleri beklenir. Bu kapsamda; oyunun kaçıncı hamlesinde olunduğunun, hangi aşamasında bulunulduğunun, kimin hamlede olduğunun hiçbir önemi yoktur. ‘Oyun sırasında’ ve ‘oyun alanında’ ihlal nesnelerini üzerinde taşıdığı belirlenen, oluşan algıdan hareketle cep telefonu çalan oyuncu/oyuncular için;
  • Satranç saati durdurulur.
  • İhlal nesnelerini bulunduran oyuncuya kuralın yaptırımı uygulanır.
  • Oyuncunun sakin biçimde oyun salonundan ayrılması gözlenir ve bu sağlanır.
Diğer katılımcıların da ihlal nesnelerini bulundurmaları, kullanmaları organizasyon tarafından yasaklanmıştır. Bu yasağa uymayan katılımcılar yarışma alanından uzaklaştırılırlar.


FIDE, bu yasak maddesi için daha hafifletilmiş uygulamaları da önermektedir. Tüm ihlal nesnelerinin oyun alanına sokulmasının yasak olması uygulama güçlüğü yaratabilir. Bu yasağı uygulayabilmek olanaksız da olabilir.  Bu doğrultuda, ihlal nesnelerinin oyun alanına sokulması yasağından vaz geçilebilir. 
 
Uygulamada ‘çanta’ kavramına yeni bir tanımlama getirilmesine gerek olmadığı çok açıktır. Çanta kişisel gereksinimlerin içinde saklandığı, taşındığı bir eşyadır. Kuralı ve Uygulamayı hafifletecek biçimde çanta yerine ’pazar poşeti’ benzeri bir şeyin kullanılması hakemler tarafından kabul görmemelidir. Kuralda yer alan seçeneklerden hangisi uygulanacaksa (ihlal nesnelerinin bulundurulması tamamen yasaktır/ihlal nesneleri çantada bulundurulabilir), yarışma yönergesinde belirtilmelidir. Başhakem de yazılı ve sözlü olarak uygulanacak seçeneğin ne şekilde hayat bulacağını başlangıçta oyunculara duyurur.
 
İhlal nesnelerinin çantada taşınabileceği seçeneği yarışma yönergesi yoluyla benimsenmişse, uygulama şu biçimde olmalıdır:
  • Oyuncuların ihlal nesnelerini içine koydukları çanta oyun süresince hakemin önerdiği, belirlediği ve görünür bir yerde olacaktır.
  • Oyuncu, çantasında bir ihlal nesnesi bulundurduğunu masada görev yapan hakeme bildirir.
  • Masadaki görevli hakem, çantasında bir ihlal nesnesi bulundurduğunu bildiren oyuncuları listesinde işaretler.
  • Oyuncular, oyun sırasında, oyun salonundan dışarıya çıkarken çantalarını yanlarına almalarına izin verilmeyecektir.
  • Oyuncunun, oyun sırasında, çantasıyla birlikte oyun salonu dışına çıkmasının zorunlu olduğunu hakeme bildirmesi durumunda; hakem, oyuncunun çantasında bulunan ihlal nesnesini teslim alarak, oyuncunun çantasıyla dışarı çıkmasına izin verir.


11.3.2.2

Oyuncunun böyle bir elektronik cihazı oyun sahasına getirdiği ortaya çıkarsa oyunu kaybeder, rakibi kazanır. Yarışma kuralları yoluyla daha farklı, daha az katı cezalar öngörülebilir.

11.3.2.1 maddesinin yapısı, oyuncunun ihlal nesnelerini bulundurmalarını yasaklamaktaydı. Uygulama ve yaptırımlar için, kuralın dili ve ruhundan kaynaklı olarak, “oyun sırasında ve …..oyun alanında” sınırlandırmasına dikkat edilmelidir.

  • İhlal nesnelerini bulunduran oyuncuya bu oyundan kayıp verilir.
  • Rakip oyuncuya bu oyundan kazanç verilecektir.
  • ‘Kayıp’ ve ‘kazanç’ hükmen bir sonuç değildir. Hakem kararıyla verilmiş oyun sonuçları olduğuna dikkat edilmelidir.
  • Oyuncu, aynı yarışma içerisinde, ikinci kez bu yasak kapsamında bir ihlalde bulunduğunda yarışmadan ihraç edilmelesi beklenir.
Tanımlanan ihlal nesnelerini taşıdığı saptanan oyuncu kaybedecek ve rakibi de kazanacaktır. Mevcut konum, rakibin bu oyuncuyu geçerli herhangi bir olası hamleler dizisiyle mat etmesine izin vermiyorsa bile rakip kazanacaktır. Bu ayrıntıya dikkat edilmesinda yarar vardır. Kuralın ruhu, oyuncunun ihlal nesnelerinden yararlandığını peşinen kabul etmektedir. 

Yarışma yönergesinde yer alacak bir hükümle ihlal nesnelerini bulunduranlara kayıp vermek yerine daha farklı bir yaptırım da uygulanabilecektir. Ancak, yerel organziasyonların bu uygulamaya değer vermemeleri ayrıca önerilir. Ulusal otoritenin bu konudaki önerileri ve uygulamalarının geçerli olması beklenir.

11.3.3
Hakem gerek görürse, oyuncudan, elbiselerinin, çantalarının, diğer eşyalarının veya bedeninin özel bir yerde denetimine izin vermesini isteyebilir. Hakem ya da yetkilendirdiği oyuncuyla aynı cinsiyette bir kişi, bu denetimi gerçekleştirecektir. Oyuncu bu yükümlülükler için işbirliği yapmayı reddederse, hakem, madde 12.9'da öngörülen önlemleri uygulayacaktır.

Oyuncuların aranması
Oyuncuların görünür haller dışında, üzerlerinde ihlal nesneleri bulundurduklarını denetlemek, hakemin görevi değildir. Böyle bir hakları da yoktur. Ancak kural metninde hakemin böyle bir denetimi yapabileceği anlatılsa da hakemler hiç kimsenin üzerini ve eşyalarını aramamalıdır. Yetkisiz biçimde üst ve eşya araması yapmak sonuçları itibariyle hukuki sonuçlar doğurur. Kuralda böyle söz ediliyor olması hakeme ‘yetki’ veriyor anlamına gelmez. Gerektiğinde bu iş eğitimli görevliler tarafından yerine getirilmelidir.
 
Tamamen keyfi olarak hiç kimse hakkında bir soruşturma başlatılamayacağından, somut olayların en azından belirti şeklindeki delillere dayanması, suçun işlendiğine ait şüphenin ortaya konması gerekecektir. ‘Şüphe’ kavramının takdir edilmesi de ayrıca bir yetkinlik gerektirir. Suç işlendiği veya ihlal nesnelerini gizlice bulundurduğu biçiminde kuvvetli bir şüphe ve delillerin elde edilebileceği yönünde somut göstergeler varsa ancak ve ancak o zaman oyuncuların üstü veya eşyası aranabilecektir. (Şüphenin kuvvetli olması demek, düşünülen ve çıkarılmak istenen sonucun doğruluğuna yakın olma anlamı taşır.) Bu uygulamanın ne şekilde yapılabileceği şu biçimde sıralanabilir.
  • Bir olumsuzluğun hakemler tarafından doğrudan saptanması durumunda,
  • Kuvvetli bir şüpheye dayalı olarak; suçun işlendiğine ilişkin daha yoğun, ivedi ve zorlayıcı suç şüphesi durumunda,
  • Kuvvetli bir temele dayalı şikâyet durumunda,
bir aramanın yapılması istenebilir.
  • Salt, suçun işlendiği izlenimi veren bir durum üzerine, basit bir şüphe duyulmasına dayalı olarak bir arama yapılamaz.
  • Yapılan her şikâyet sonunda oyuncuların aranması son derece yanlış bir uygulama olacaktır. Şikâyet eden kişinin de güvenilir olması gerekir. Ayrıca şikâyet eden kişinin verdiği bilgileri destekleyen bazı gerçeklerin olması istenmelidir.
  • Oyuncunun aranmayı reddetmesi durumunda, oyuncuya kurallar sakin biçimde açıklanmalıdır.
  • Oyuncunun yine de aranmayı reddetmesi durumunda bu kez kendisine uyarı cezası verilebilir. Buna rağmen aranmayı kabul etmemesi durumunda maçı kaybetmiş sayılır. Gelişmeye göre yarışmadan ihraç da edilebilir.
  • İhlal nesnelerinin oyun alanı yakınında bir yere saklanabileceğinin veya oyun biter bitmez başkalarına verilebileceğinin bilincinde olunmalıdır.
  • Aramanın sakin ve nazik biçimde yapılması sağlanmalıdır.
  • Oyuncunun kıyafetlerinin, çantalarının ya da diğer eşyalarının aranmasının istenmesi durumunda bu işlemin kapalı ve özel bir yerde yapılması sağlanmalıdır.
  • Oyuncunun üzerinin ve eşyalarının öncelikle el detektörüyle aranması yolu değerlendirilmelidir.
  • Giysilerin ceplerinin, çantanın içinin boşaltılması oyuncu tarafından yerine getirilmelidir.
  • Aranması yapılan oyuncunun dilediği bir kişiyi (her iki cinsiyette olabilir) tanık olarak seçme ve yanında bulunmasını isteme hakkının olduğu unutulmamalıdır.
  • Acil bir durum yoksa oyuncunun üzerinin ve/veya eşyalarının araması oyun bittikten hemen sonra yapılmalıdır.
Konuyla ilgili olarak Oyuncuların Yönetilmesi veOyun Bitti başlıklı yazılarda örnek olay senaryoları yoluyla farklı bakış ve yorumlar getirilmişti.
  
İlk yayın tarihi     : 01 Mart 2017
Güncelleme tarihi: 01 Mayıs 2017

IA&IO Tahsin AKTAR
 
 
 

Yorumlar - Yorum Yaz