• Favorilere Ekle





6 Satranç Saati Uygulamaları

Madde 6
Satranç Saati
 
Satranç saati  ‘satranç yarışmasının’ en önemli 2. gerecidir.
 
Satranç saati, kuralların yarışma boyutunda oluşturulmuş ilk maddesidir. Bir yarışmadan söz ediliyorsa satranç saati gerekecektir. Tabi ki hakem de. Satranç saatinin tek sahibi hakemdir. Satranç saati üzerindeki ayarları yapan, masadaki yerini saptayan, çalışmasını, duraklatılmasını sağlayan hakemdir. Oyun başladığı andan itibaren hakem satranç saatiyle aktif biçimde çalışacaktır.
 
Dikkat edilirse kurallar metninin en uzun maddesi satranç saati için yazılmıştır. Çünkü tek başına değerlendirilemeyecek bir madde vardır karşımızda. Oyun satranç saatiyle başlar. Hamlenin tamamlanması satranç saatiyle belirginleştirilir. Geçersiz hamle uygulamasında satranç saati vardır. Tekrar konumlarının değerlendirmesinde yine satranç saati vardır. Satranç saati, ‘satranç yarışmasının’ en önemli 2. gerecidir. (İlk gerecin satranç tahtası ve taşları; ‘satranç takımı’ olduğunu unutmayalım.) Bu nedenle hemen her maddenin uygulamasında hakemler satranç saatiyle baş başa kalırlar. Salt, saatin mekanik veya elektronik ayarlarını kısa sürede yapmak hakem için marifet sayılmamalıdır. Marifet satranç saatine egemen olabilmek, gerektiğinde saat ile diğer kural ilişkilerini harmanlayabilmek olmalıdır.
 
6.2.1
Oyun sırasında satranç tahtası üzerinde hamlesini yapan her bir oyuncu, kendi saatini duraklatacak ve rakibinin saatini çalıştıracaktır (yani, saatine basacaktır). Bu, hamleyi tamamlar. Bir hamle şu durumlarda da tamamlanmıştır:
 
6.2.1.1
Hamle, oyunu sonlandırıyorsa (Maddeler 5.1.1, 5.2.1, 5.2.2, 9.6)
Diyagramda olduğu gibi, beyaz taşlarla oynayan oyuncunun yaptığı son hamle (Ka8) sonrasında saatini duraklatmadan bayrağı düşmüştür. Ancak yapılan bu son hamleyle kurallara uygun bir mat oluşmuştur. Ka8++ Bu durumda beyaz taşlarla oynayan oyuncunun saatini duraklatmadan bayrağının düşmesi oyunun sonucunu belirleme açısından bir anlam taşımaz. Madde 6.2.1.1 hükmüne göre (madde 5.1.1’de belirtildiği gibi) hamle yapıldığı anda oyun mat ile ‘derhal’ sona ermiş, hamle tamamlanmıştır. Hakem oyuna bu noktada müdahale edecek ve oyunu bitirecektir. (1-0)

Hakemlerin hamlenin tamamlanması fikri üzerinde yoğunlaşması beklenir.
  


6.2.1.2
Önceki hamlesi tamamlanmadığı halde, oyuncu sonraki hamlesini yapmışsa.
 
Bu maddedeki kavrama dikkat edelim. Hakemler ve hiç kimse hiçbir oyuncuya saatini duraklatmasını söyleyemez. Oyun, sadece tek bir oyuncunun saatinin çalıştığı sürede de oynanabilir ve bitirilebilir. Hakem bunu bilerek oyunları ve satranç saatlerini izlemelidir.
 
Bu maddede hamlenin tamamlandığını işaret eden anlatıma dikkat edelim:                       
(1) Oyuncu hamlesini yapıyor, ama hamleyi tamamlamıyor (kendi saatini duraklatarak rakibinin saatini çalıştırmıyor).
(2) Rakip de hamle yaparak yanıt veriyor.
(3) Oyuncu bunun üzerine yeni bir hamle yapıyor.
(4) İşte, oyuncunun biraz önce yaptığı hamle (1) artık tamamlanmış sayılıyor.
 
6.2.2
Bir oyuncunun hamlesini yaptıktan sonra saatini duraklatmasına-rakibi bir sonraki hamlesini yapmış olsa bile- izin verilmelidir. Oyuncunun tahta üzerinde hamle yapmasıyla, saate basması arasında geçen süre oyuncuya verilen sürenin bir parçasıdır.

Hamle yapılmadan saate basılması hiç şüphesiz ki madde 7.5.3’e göre geçersiz hamle gibi değerlendirilecektir. Bu genel durumu karşılar. Bu madde de özel bir durumu anlatır.

İzin verme ne demektir?

Maddenin dilinde yer alan ‘izin’ konusu hakemin ya da rakibin ‘onayı’ olarak görülmeyecektir. Burada değinilen izin kavramı saatin bu anlamda duraklatılmasına ‘engel olunmamasını’, başka bir kurala sığınarak, hamle yapmadan saate basıldığı gerekçesiyle, bir yaptırıma gidilmemesini söylemektedir.

Oyuncunun saatini duraklatmasına nasıl izin verilir?

  • Hamlesini yapan oyuncu saatini duraklatmayabilir,
  • Rakip bu arada hamlesini yapabilir,
  • Oyuncu, hamlede olduğu halde saatini duraklatabilir (işte buna izin verilecek),
  • Rakip de kendi saatine basarak hamlede olan oyuncunun saatinin yeniden çalışmasını sağlayabilir,

Bu yolla hem, varsa, hamle başına alınması gereken ek süre her iki oyuncu tarafından edinilir, hem de hamle sayacı yapılan hamle sayısıyla uyumlu olarak düzenlenmiş olur.

6.2.3
Oyuncu, saate hamlesini yaptığı elle basmalıdır. Saat tuşunun üzerinde parmak bekletmek ya da eli saatin üzerinde askıda tutmak yasaktır.

Oyuncunun bir eliyle hamle yapıp diğer eliyle saate basması yasaktır. Maddede anılan yasaklara uymayan oyuncu öğüt niteliğinde uyarılır. Bu davranışın sürdürülmesi durumunda da, madde 12.9'a göre, orantılı bir yaptırım uygulanması beklenir.

6.2.4
Oyuncular satranç saatine ölçülü davranmalıdırlar. Saate kuvvetli basmak, saati ele almak, hamle yapmadan önce saate basmak ya da saati devirmek yasaktır. Saati uygun kullanmayan oyuncular madde 12.9’a göre cezalandırılırlar.

Satranç saatine ölçülü davranmayan oyuncu hamlede oldukları anda öğüt niteliğinde uyarılır. Bu davranışın sürdürülmesi durumunda da, madde 12.9'a göre, orantılı bir yaptırım uygulanması beklenir.

Hamle yapmadan önce saate basmak da yasaklanmıştır. Hakem, bu davranışı madde 7.8.1 uyarınca geçersiz hamle olarak kabul etmelidir. (Bkz. Kuraldışı uygulamaları)

6.2.6
Eğer bir oyuncu saati kullanabilecek durumda değilse, bu işlem için hakem tarafından kabul edilebilecek bir yardımcı, oyuncu tarafından sağlanabilir. Saati hakem tarafından adil biçimde ayarlanacaktır. Bu saat ayarlaması engelli bir oyuncunun saati üzerinden uygulanmayacaktır.
 
Maddenin uygulanmasında, yine hakemin öngörüsü ve sezilerinin egemen kılındığını görmek olanaklı.
  • Oyuncu satranç saatini kullanamamasının gerekçesini tur başlamadan önce hakeme bildirmelidir.
  • Hakem, oyuncunun ileri sürdüğü gerekçeyi kabul ederse, satranç saatini kullanarak oyuncuya yardımcı olacak kişi yine oyuncu tarafından sağlanabilir.
  • Bu yardımcının hakem tarafından kabul edilmesi koşuldur.
  • Hakemin kabul ettiği yardımcı, oyuncunun yanına konulacak bir başka sandalyede yerini alır. Her hamle sonrasında saate basar.
  • Yardımcı, oyuna karışamaz, ses çıkartamaz.
  • Bu oyuncunun saatinden hakemin öngöreceği bir miktar süre eksiltilir.
Uygulamayı anlatırken hakemin sezgilerinin egemen kılındığına yer verilmişti. İşte, yardımcının kabul edilmesi, saatten süre eksiltilerek oyuna başlanması, bu sürenin hakem tarafından saptanarak uygulanması bu egemenliğin eseridir. Pozitif ayrım oluşturularak, turnuvalara engelli oyuncuların da katılımını sağlamak, bu durumlara ilgi çekmek adına engelli oyuncuların saatinden süre eksiltilmez.
 
6.3.1
Satranç saati kullanılırken, her oyuncu, kendisine ayrılmış olan zaman periyodu içinde –ki buna hamle başına verilen herhangi bir ilave zaman tutarı da dahildir- belirli asgari sayıda hamleyi -ya da hamlelerin tümünü- tamamlamak durumundadır. Bütün bu faktörler önceden belirlenmiş olmalıdır.
 
Hakemlerin oyunun temposu üzerinde önceden bilgileri olmalıdır. Satranç saatinin her türlü ayarı belirlenen bu tempoya göre yapılacaktır.

6.3.2.    ………...

Ertelemeli tempoda her bir oyuncuya esas düşünme süresinin yanı sıra her bir hamle için sabit bir ek süre verilir. Esas düşünme süresi ancak ek düşünme süresi bittiğinde geri saymaya başlar. Ek süre bitmeden saate basması durumunda oyuncunun esas düşünme süresi değişmez, ek sürenin ne kadarının kullanıldığı önemli değildir.

Ertelemeli tempo, eklemeli tempo uygulamasından farklıdır. Eklemeli tempo uygulamasında, her hamle tamamlandığında oyuncu yarışma yönergesiyle belirlenmiş bir ek süre kazanır. Bu süre asıl süreye eklenerek kullanılır. Ertelemeli (Gecikmeli) tempoda durum farklıdır. Oyuncu yine yarışma yönergesiyle belirlenmiş bir ek süre kazanır. Ancak bu ek sürenin kullanımı eklemeli tempoya göre farklılık gösterir.

  • Her oyuncuya asıl düşünme süresi için ‘sabit bir süre’ tanınır.
  • Bunun yanı sıra, bu süre belirlenmiş bir hamleyle de sınırlandırılabilir.
  • Oyunculara bir de her hamle için ‘ek süre’ verilir. Ek süre asıl süreye eklenmez.
  • Hamle sırası kendisinde olan oyuncunun saatinde, her hamle için tanınan ek süre düşünme sırasında geri saymaya başlar. Oyuncu ilk önce eklenen bu süreyi kullanır.  
  • Bu süre içinde oyuncu hamlesini yapamazsa ‘asıl süresi’ çalışmaya, geri saymaya başlar.
  • Ek süre içerisinde hamlesini tamamlayan oyuncunun asıl süresi değişmez.
  • Ek süreden artan zaman olursa, bu süre asıl süreye eklenmez.
  • Asıl süre, ek süre ve varsa hamle sınırlaması gibi değerler yarışma yönergesiyle belirlenir.

Ek süre içinde hamlesini yapan oyuncunun zaman kazanmadığı gibi, bir zaman kaybetmediği de çok açıktır. Kuralın anlatım dilindeki erteleme veya gecikme kavramı, ek süre bittikten sonra asıl süre kullanılmaya başlanacağı için asıl sürenin kullanımıyla ilgilidir.

6.4
Bayraklardan biri düşer düşmez madde 6.3.1’deki koşullar gözden geçirilmelidir.
 
Hakem özellikle ve öncelikle kendisi için ayrılan masalardaki saatlerin sürelerini belli aralıklarla kontrol etmelidir. Sürenin azalması, zaman sıkışması durumlarında hakemin daha aktif ve becerikli davranması beklenir.
  • Bayraklardan biri düştüğünde hakem tarafından yapılacak ilk iş, satranç saatini duraklatmak olmalıdır.
  • Belirlenmiş zaman temposuna göre, oyuncuların tüm hamlelerini tamamlayıp tamamlamadığı (madde 5 e göre oyunun bitip bitmediği) kontrol edilmelidir.
  • Hakem yapacağı kontrolde, varsa, yarışma yönergesiyle belirlenmiş en az hamle sayısının geçilip geçilmediğini görecektir.
  • Hakem tanık olduğu duruma göre oyunun sonucunu da belirlemiş olacaktır.
6.5
Oyun başlamadan önce, hakem, saatin nereye konacağına karar verir.
 
Satranç saatinin masada nereye konulacağına hakem karar verir. Satranç oyununun geleneğinden gelen bir alışkanlıkla, satranç saati siyah taşlarla oynayan oyuncunun sağına konulur. Ancak, bazı oyuncular saati konulduğu yerden dolayı kullanamadıkları yönünde başvuruda bulunabilirler. Sol elini kullanmak durumunda olduğunu ileri süren (solak olma durumu) bir oyuncu için satranç saati aynı yerdeki diğer saatlerle aynı yönde-yerde kalmak üzere, oyuncunun masada oturduğu yön satranç tahtasıyla birlikte değiştirilebilir. Oyuncunun bu istemini tur başlamadan önce dile getirmesi gerekir.
 
Takım yarışmalarında, takımın birinci masasının bulunduğu yer/yön dikkate alınarak tüm satranç saatleri aynı yönü görecek biçimde hakemler tarafından yerleştirilir. Bu dizilişe göre, satranç saati takımın birinde siyah taşlarla oynayan oyuncuların sağında bulunurken, diğer takımda siyah taşlarla oynayan oyuncularının solunda olacaktır.
 
6.6
Oyunun başlangıcı için belirtilen saatte, Beyazların saati çalıştırılır.
 
Özellikle ek zaman dilimi verilmesini öngören oyun tempolarının uygulandığı durumda satranç saatlerin hakemler tarafından çalıştırılması en doğru yoldur. Beyaz taşlarla oynayan oyuncunun saati çalıştırılmadan, bu oyuncu tarafından doğrudan hamle yapılabilir. Bu durumda ilk çalışan saat siyah taşlarla oynayan oyuncunun saati olacaktır. Bu yanlışlık çok sık yaşanabilmektedir. Ek sürenin verileceği hamle sayısına ulaşıldığında beyaz taşlarla oynayan oyuncu ek süreyi öngörülen hamlede alamamaktadır. Bu nedenle, her durumda, satranç saatini hakemler çalıştırmalıdır. Satranç saatinin, doğru uygulanması koşuluyla, oyuncular tarafından çalıştırılmasının da bir sakıncası yoktur.
 
Maddenin yazılış mantığı ve ruhu ‘oyunun ne zaman başlayacağını’ da işaret eder. Oyun beyaz taşlarla oynayacak oyuncunun saatinin çalıştırılmasıyla başlamış olacaktır.
 
İlkesel olarak ‘ilan edilen saatte’ turun başladığı öngörülen bir anonsla oyunculara duyurulur.
 
6.7.1
Yarışma yönergesiyle önceden, -hazır bulunmadığı için oyuncunun oynamadan kaybetmiş sayılacağı- bir süre belirlenir. Böyle bir süre açıklanmamışsa 'sıfır' olduğu kabul edilir. Satranç tahtasına, bu süreden sonra gelen her oyuncu, hakem aksi yönde karar vermedikçe oyunu kaybeder.
 
Hakemin kendi sorumluluk alanındaki bütün satranç saatlerini çalıştırması zaman alabilmektedir. Dolayısıyla tüm maçlar aynı anda başlayamamaktadır. Hükmen yenik sayılma süresinin 0 (sıfır) dakika olarak belirlendiği durumlarda, bu süre, yapılan anonsla hakemin turu başlattığı anda geçerlidir. Böylece tüm oyuncular aynı sürece tabi olurlar. Turun başladığının duyurulmasından sonra yerini alan oyuncu/oyuncular, maça başlatılmamalıdır. Madde 6.6 için yapılan uygulamada satranç saatlerin her durumda hakemler tarafından çalıştırılması gerektiği belirtilmişti.

Hükmen yenik sayılma süresinin (0) dakika olarak belirlendiği etkinliklerde, turun başladığının duyurulmasının ardından beyaz taşlarla oynayan oyuncuların saatleri hakemler tarafından çalıştırılır. Ancak, hangi renkle oynadığına bakılmaksızın, masasında yerini almamış oyuncuların bulunduğu masalardaki satranç saatleri hakemler tarafından çalıştırılmaz.
 
Sıfırdan farklı bir hükmen yenik sayılma süresi öngörülmüşse (yarışmanın yönergesine bu durum açıkça belirtilmiş olmalıdır), yine tur için ilan edilen saat dikkate alınarak masalarında yerlerini alamayan oyuncu/oyuncuların hükmen yenik sayılacakları an saptanmalıdır. Herhangi bir nedenle o tur ilan edilen saatte başlamamış olabilir. Yine yönergede belirtilmiş şekliyle hükmen yenik sayılma süresinin turun ilan edilen saatine göremi, yoksa gerçekte turun başladığı saate göre mi hesaplanacağı hakemlerin dikkatinden kaçmamalıdır.
 
“Hakem aksi yönde karar vermedikçe” denilmesinin ardındaki durum şöyle açıklanabilir. Her koşulda hükmen kaybetme olgusu karşısındaki hakemin katı tutumunun biraz daha yumuşatıldığını anlıyoruz. Hükmen yenik sayılma süresi tanınsa da tanınmasa da geç kalan oyuncunun ‘akıbeti’, oyuncunun geç kalma gerekçesine göre hakem takdir hakkını kullanarak kararlaştırılabilecektir.  
 
6.7.2
Bir yarışmanın yönergesiyle sıfırdan farklı -hazır bulunmadığı için oyuncunun oynamadan kaybetmiş sayılacağı- bir süre belirlenmiş, ancak oyuncuların her ikisi de başlangıçta hazır bulunmuyorlarsa, beyaz, gelmiş olduğu zamana kadar geçen tüm süreyi kaybeder –yarışma yönergesinin bunu öngördüğü ya da hakemin aksine karar vermiş olduğu haller hariç-.
 
Yalnızca beyaz taşlarla oynayan oyuncu masasında değilse, bu madde için, anlaşılmayacak bir yanın olmadığı bilinmektedir. Maddede her iki oyuncu da masasında değilse, uygulamada nasıl davranılacağını işleyeceğiz. Turun başladığının duyurulmasıyla birlikte oyuncu/oyuncular masalarında hazır değillerse (ancak sıfırdan farklı bir hükmen yenik sayılma süresi tanınmışsa), beyaz taşlarla oynayan oyuncunun saati çalıştırılarak o masada da oyun başlatılmış olacaktır. İlke beyaz renkli taşlarla oynayan oyuncunun geç kaldığı sürenin tamamını kaybedeceği yönündedir. Maddenin birinci hükmü budur. Maddede geçen ikinci hükümse hakemin başkaca bir karar verebileceğidir. (Yarışma yönergesiyle başkaca bir düzenleme de olabilir.) Bu hükümden hareketle, hakemin verebileceği farklı karar,  siyah taşlarla oynayacak olan oyuncu da bir süre zamanını kaybedeceği yönünde düşünülebilir.
 
Örneğin: 15 dakika hükmen yenik sayılma süresinin tanındığı bir yarışmada, siyah taşlarla oynayan oyuncu 5 dakika, beyaz taşlarla oynayan oyuncu da 13 dakika geç kalmışlar. Siyah taşlarla oynayacak olan oyuncu rakibinden 8 dakika önce yerini almasına karşın, henüz saati çalışmadığından, zaman kaybetmemiş gibi görünmektedir. Hâlbuki bu oyuncu masasına turun başladığının duyurulmasından 5 dakika sonra gelmişti.
 
Oyuncuların geç kaldıkları kadar süreyi saatlerinden eksiltilirse 13+5=18 dakika eder ki toplam geç kalınan asıl süre 13 dakikadır. Her iki oyuncunun saatinden eksiltilen toplam süre geç kalınan asıl toplam süreden fazla olacaktır. Bu da hakemi yanlışa sürükler. Bu biçimde uygulanamaz. Siyah taşlarla oynayan oyuncunun kaybettiği zaman her iki oyuncunun ortak kaybettiği zamandır. Bu durumda adil olan uygulama, ortak geç kalınan zaman her iki oyuncuya paylaştırılması olabilir. 5 dakikalık süre her iki oyuncuya paylaştırılarak satranç saati yeniden ayarlanabilir. O zaman oyuna da bu yeni sürelerle başlanır. Beyaz taşlarla oynayacak oyuncunun saatinden 13,0-2,5=10,5 dakika eksiltilirken, siyah taşlarla oynayacak oyuncunun saatinden de 5,0-2,5=2,5 dakika süre eksiltilecektir. (10,5+2,5=13)
 
6.9
Maddeler 5.1.1, 5.1.2, 5.2.1, 5.2.2, 5.2.3’ün kapsamındaki durumlar dışında, bir oyuncu, kendisine verilen zaman içinde öngörülen sayıda hamleyi tamamlamazsa, oyunu kaybeder. Bununla birlikte, rakip oyuncunun, (zamanı tükenen) oyuncunun şahını, geçerli herhangi bir olası hamleler dizisiyle mat edemeyeceği bir konuma ulaşılmışsa, oyun berabere olur.
  
Bayrak düştü!
Bayrak düştüğünde yapılacak işler nelerdir?
Bu madde ‘bayrak düşütü’ diye tanımlanan maddenin uygulamasıdır.
  • Bir oyuncunun bayrağının düştüğüne (süresinin bittiğine) tanık olan hakem ilk iş olarak satranç saatini duraklatmalıdır.
  • Bayrağın düştüğü masadaki oyuncular tarafından da hakeme bildirilebilir, satranç saati oyuncular tarafından da duraklatılabilir.
  • Bayrağın düştüğü anda oyunun ne sonuçta olduğu, nereye evrildiği hakemin vereceği son karar açısından önemli sayılır. Oyun, 5. maddede anılan mat, terk, pat, ölü konum, oyuncuların aralarında anlaşmaları biçiminde sona ermişse, bayrağın düşmesinin bir öneminin olmayacağına madde 6.2.1.1’de değinilmişti.
  • Yarışma yönergesiyle oyuncuların belli sayıda hamleyi belli zamanda yapmaları öngörülmüş olabilir. Hakem, bayrak düştüğünde, bu hamle sayısının geçilip geçilmediğini kontrol etmelidir.
  • Belirlenmiş bu hamle sayısı tamamlanmamışsa, ilkesel olarak, bayrağı düşen oyuncu için kayıp, rakibi için de kazanç kararı verilir.
  • Böylesi bir hamle sınırının öngörülmediği, oyunun tüm hamleleri için belirlenen bir sürenin olduğu oyunlarda, yine ilkesel olarak, bayrağı düşen oyuncu için kayıp, rakibi için de kazanç kararı verilmelidir.
  • Bayrağı düşen oyuncunun rakibi, bayrağı düşen oyuncuyu mat edemeyecek bir konumdaysa oyun berabere sonucuyla hakem tarafından bitirilmelidir.
 
6.11.1
Oyunun kesintiye uğratılması gerekmişse, hakem satranç saatini duraklatacaktır.
 
Oyun bir şekilde durabilir. Masadaki oyunculardan biri hakeme bir başvuruda bulunabilir. Hakemin kendi iradesiyle, gelişen bir durum üzerine, oyuna müdahale etmesi gerekebilir. Bu durumları oyunun kesintiye uğradığı anlar olarak örneklemek olanaklıdır. Hakem gelişen bu durumda satranç saatini duraklatmalıdır. Bu aşamada, hakemin satranç saati üzerinde yeniden bir ayar yapması gerekebilir. Böyle bir uygulamaya gerek varsa satranç saatinin ekranlarında yazan değerleri, hamle sayacındaki hamle sayısının not alınması yararlı olacaktır. Hakem kendisine ait not kağıdını veya oyunculardan birinin notasyon kağıdının arkasını bu amaç için kullanabilir.  Bu yolla olası yanlış ayarlamalar ortadan kaldırılabilir.
 
6.11.2
Bir oyuncu yalnızca hakemin yardımına ihtiyaç duyduğunda satranç saatini duraklatabilir; örneğin, piyon terfisinin söz konusu olduğu bir durumda, gereken taş mevcut olmayabilir.
 
Oyuncular çeşitli nedenlerle hakeme başvurarak birtakım yardımlar isteyebilirler.  Oyuncuların satranç saatini duraklatabilmeleri için, salt hakemden yardım isteme gerekçesi maddenin hüküm fıkrasıdır. Oyuncular, terfi eden piyonun yerine konulacak taşı hakemden yardım isteyerek edinebilirler. Bunun yanında satranç saatini duraklatarak, masadan kalkarak kendileri de terfi taşını edinebilirler. Bu durumda satranç saatinin duraklatması madde 6.11.4 kapsamında değerlendirilerek madde 12.9’a göre bir ceza uygulamasına yer olmamalıdır.  
 
6.11.3
Oyunun ne zaman tekrar başlayacağına hakem karar verir.
 
Oyun kesintiye uğradıktan sonra, ortaya çıkan duruma göre, hakem gerekli düzenlemeleri yerine getirir. Tüm bu süreç tamamlandıktan sonra, oyunun yeniden devam edebileceği koşulların sağlandığına inanan hakem, oyunu yeniden başlatacaktır. Bunun için hamlede olan oyuncunun saati çalıştırılır.
 
6.11.4
Oyunculardan biri, hakemin yardımını istemek için satranç saatini duraklatmışsa, hakem, bunun gerekçesinin haklılığını irdeleyecektir. Oyuncunun satranç saatini duraklatmak için haklı bir gerekçesi yoksa oyuncu, madde 12.9’a göre cezalandırılacaktır.
 
Hakeme başvuruda bulunabilmek, yardım isteyebilmek için oyuncunun hamlede olması koşuldur. Bu amaçla oyuncu satranç saatini duraklatmışsa, hakem satranç saatinin duraklatılıp duraklatılmayacağına karar verecektir. Satranç saatinin duraklatılmasının gerekçesi hakem tarafından geçerli görülmemesi durumunda madde 12.9 da sıralanan cezalardan uygun olanıyla oyuncunun cezalandırılacağı yine maddenin hüküm fıkrasıdır. Olası durumda hakem saatin duraklatılması karşısında bir ceza uygulamamışsa, oyuncunun satranç saatini duraklatma gerekçesi ‘uygun karşılanmış’ olarak yorumlanabilir.
 
 
İlk yayın tarihi         : 01 Mayıs 2017
1. Güncelleme tarihi: 30 Eylül 2020
2. Güncelleme tarihi: 01 Ocak 2023 

IA&IO Tahsin AKTAR

 

Yorumlar - Yorum Yaz