• Oyuncu saatine basacak, hamle tamamlanacak (maddenin birinci hükmü).

• Konum geçersiz hamlenin hemen öncesine getirilecek (maddenin ikinci hükmü).
• Geçersiz hamle yerine başka bir hamle yapılacak (maddenin dördüncü hükmü).
• Oyun bu hamleyle devam edecek (maddenin beşinci hükmü).

• Madde 4.3.1’e göre oyuncu dokunduğu kendi taşını oynayacaktır. Bu dördüncü maddenin ilk hükümdür. Geçersiz hamleyi oluşturan at taşı bu hüküm doğrultusunda ‘dokunulan taş’ durumundadır.
• 7.5.1 maddesinin dördüncü hükmü, yeni hamlenin at ile yapılmasını işaret etmektedir. Geçersiz hamle düzeltildikten sonra at ile geçerli başka bir hamle yapılması zorunludur!
• Bu taşın geçerli başka bir hamle yapma olanağının olmadığı görülür. Böylece siyah taşlarla oynayan oyuncunun madde 4.3.1’e göre hamle yapma olanağı da ortadan kalkmıştır.
• Bu durumda madde 4.5’e bakmamız gerekecek. Ne diyor bu madde?

• Geçersiz hamleyi oluşturan atın, dokunulan taş olmasına karşın hiçbir biçimde oynama yeteneği olmadığından, bunun yerine başka bir taşla geçerli bir hamle yapması maddenin önemli ve vazgeçilmez ikinci hükmüdür.

• Dokunulmuş kabul edilen atın, geçerli bir hamle yapma olanağı olmadığından, eğer yapılırsa ortaya çıkan yeni hamle de geçersiz gibi görünecektir.
• Bu yeni durumda, atın böyle bir hamle yapma olanağı yoksa geçersiz hamlenin de oluşmaması gerekecektir.
• Hakem bu durumda oyuna müdahale ederek oyuncuya böyle bir hamle yapma olanağının olmadığını bildirmelidir.
• Yapılan bu hamle ‘yeni bir hamle’ olarak sayılmaz!
• At, önceki, düzeltilen yerine (f6 karesi) tekrar konulur. Bu hamleden dolayı bir ceza uygulaması da yapılmaz!
• Madde 4.5 hükmü uyarınca, oyuncunun istediği bir taşla ‘yeni geçerli bir hamle’ yapması gerekecektir.
• Böyle bakınca ileri sürülen görüşün ve buna dayalı olarak hakemin kararının yanlışlığı açık biçimde görülür.
• Antrenörün istemi haklıdır. Oyun 57. hamlede siyah taşlarla oynayan oyuncunun yapacağı geçerli bir hamleyle devam etmeliydi.

ELEŞTRİLER

Yazının yayınlanmasından sonra bazı eleştiriler aldım. Özde yazıda ortaya konulan son görüşe karşı çıkılıyordu. Yani yapılan ikinci hamlenin de geçersiz hamle olması gerektiğini söylüyorlardı.

Bazı söylemler doğrudan bana ulaşmasa da, konunun tartışılıyor olduğu bilgisi ulaşıyor. Tartışılıyor olmasını da ayrıca önemsiyorum doğrusu. Bu yolla belki de kurallar manzumesi bütün olarak görülmeye çalışılıyordur.

Hangi gerekçeleri bir araya getirerek karara katılmadıklarını bilmediğimden, bana tam anlamıyla iletilmediğinden, burada isim sıralayarak yer vermem doğru olmayacak.

Bir eleştiri yazısı sonunda FIDE Kural Komisyonuna da danışılmış. Komisyon, örnek olay diyagramına ikinci geçersiz hamle olduğunu belirtmiş.

Yapılan eleştirilerden biri de IA Erdem UÇARKUŞ tarafından dile getirildi. IA UÇARKUŞ, uzunca bir gece sonunda düşündükten sonra hakemin son kararına katılmadığını bildirdi. Bana, kural maddesinde 4.3-4.7’de yer alan gerekliliklere uyulması söyleminde, salt diyagrama uyan 4.3.1’e sığındığımı, o nedenle de son kararı oluşturduğumu söyledi. Halbuki 4-3-4.7 de yer alan gerekliliklerden, kurala göre, diyagrama uyan 4.5’e göre oyuncunun davranması, hakemin de bu kapsamda karar vermesi gerektiğini bildirdi. Sonuçta oyuncunun yaptığı hamlenin ikinci geçersiz hamle olduğunu da ekledi. 

Tüm görüşlere saygı göstererek buraya eklemeyi doğru buldum.