Hamle Tamamlanmadı

Hamle Tamamlanmadı

Hakem oyuna devam edileceği kararının sorgulanması gereken bir karar haline geldiğini bilememişti.

90 dakika ve ilk hamleden itibaren 30 saniye eklemeli tempoyla oynanan bir oyunda, siyah taşlarla oynayan oyuncu 62. … Ad6 oynadıktan sonra saatini durdurmaz. Beyaz taşlarla oynayan oyuncu da yeni hamlesini tamamlar. 63. Ve1… Siyah taşlarla oynayan oyuncu, bu hamlede, 62. hamlede yaptığı hamlenin geçersiz bir hamle olduğunu görerek hamlesini düzeltmek ister. Buna rakibi izin vermez. Siyah taşlarla oynayan oyuncu durumu hakeme bildirir. Hakem, gelişmenin oyuncunun anlattığı gibi olduğunu, rakip oyuncunun anlatımının da aynı doğrultuda olduğunu görür.

Hakem siyah taşlarla oynayan oyuncunun salt 62. hamlede yaptığı geçersiz hamleyi düzelterek oyuna devam edemeyeceğini, geçersiz hamle uygulamasının da yapılarak devam edilmesi gerektiğini oyuncuya bildirir. Oyuncu hakemin otoritesine güvenerek bir itirazda bulunmaz. Oyun bu uygulamayla devam eder.

Olayın gelişimine bakılacak olursa, hakemin, 62. hamlede geçersiz hamle uygulamasıyla oyuna devam edileceği kararını vermesinin doğru bir karar olmadığını söyleyebiliriz.

Hakemin uygulaması

Hakem, sorgulayarak tanık olduğu hamleyi madde 7.5.1 hükümleri kapsamında değerlendirmişti. Hakem, geçersiz hamle uygulamasını da yaparak oyuna devam edileceği kararını vermesinin sorgulanması gereken bir karar haline geldiğini de bilmeden oyunu bu şekilde devam ettirmişti.

Uygulama

Bu örnek olayda, kuralların altıncı maddesinde anlatılan ‘Satranç Saati’ ve işlevleri arasında yer alan ‘hamlenin tamamlanması’ tanımının yer aldığı kural maddesi irdelenecektir.

Madde 7.5.1 “Geçersiz bir hamle oyuncunun saatine basmasıyla tamamlanır.” şeklindedir. Örnek olayda, siyah taşlarla oynayan oyuncunun 62. hamlesi tamamlanmamıştır. O nedenle de geçersiz hamle henüz oluşmamış, geçersiz hamle belirlenmemiştir.

Oyuncu hamlesini yaptıktan sonra kendi saatini durdurmamış, yani saatine basmayarak oyuna bu şekliyle devam edilmişse, hamlenin ne zaman ve hangi koşulda tamamlanmış sayılacağı yine kurallarla düzenlenmiştir. Kuralda, madde 6.2.1.2’de, “Önceki hamlesi tamamlanmadığı halde, oyuncu bir sonraki hamlesini yapmışsa.“ denilerek, madde 6.2.1’in hükmüne göre, bir önceki hamlenin ancak o zaman tamamlanmış olacağı anlatılmıştır.

Örnek olay senaryosunda, oyuncu saatine basmadığından, hüküm bu madde kapsamında oluşturulmalıdır. Hakemin, kuralın bu hükmünü dikkate almayarak, salt satranç tahtasında yapılmış Ad6 hamlesini gözeterek bu doğrultuda karar vermiş olduğunu görüyoruz.

Hakemin ilk kararı, hükmü, siyah taşlarla oynayan oyuncunun 63. hamlesini yapmadığından, 62. hamlesinin henüz tamamlanmamış olduğu yönünde olmalıydı.

“Siyah taşlarla oynayan oyuncunun 62. hamlesi ne zaman tamamlanır?”

Ad6 hamlesini yapan siyah taşlarla oynayan oyuncu kendi saatini durdurarak rakibinin saatini çalıştırdığında (madde 6.2.1),
Beyaz taşlarla oynayan oyuncunun 63. Ve1 hamlesinden sonra siyah taşlarla oynayan oyuncunun da 63. hamlesini yaparak bu hamleyi tamamlaması, saatine basması durumunda (madde 6.2.1.2)
63. hamlesini yaptıktan sonra saatine basmasa bile 62. hamlesi tamamlanmış olur,

Siyah taşlarla oynayan oyuncunun 62. hamlesi madde 6.2.1.2’ye göre artık tamamlanmış sayılacaktır.

“Hamle tamamlanmadan önce yapılmış geçersiz bir hamle düzeltilebilir mi?”

Hamle tamamlanmadan yapılmış geçersiz bir hamleyle ‘kuraldışı bir durum’ henüz oluşmamıştır.
Geçersiz hamle yapan oyuncu, kendi saatini durdurup rakibinin saatini çalıştırmadan yani hamlesini tamamlamadan önce, yaptığı geçersiz hamlesini düzeltebilecektir.

“Hakemin, bu kural maddesine göre, sonraki (son) kararı nasıl olmalıydı?”

Siyah taşlarla oynayan oyuncunun 62. hamlede yaptığı Ad6 hamlesi düzeltilmeli,
Maddeler 4.3-4.7’ye uyularak, siyah taşlarla oynayan oyuncunun at ile yapacağı 62. hamleyle oyuna devam edilmeliydi.
Uygulamada geçersiz hamle henüz tamamlanmadığı için bir ceza uygulaması da yapılmamalıdır.

06 Aralık 2017

IA&IO Tahsin AKTAR

Yorumlar - Yorum Yaz