ARALARINDAKİ MAÇ EŞİTLİK BOZMA YÖNTEMİ
‘Aralarındaki Maç’ yazınızı inceledim. 4 takımdan iki takım aralarında oynamış. Bu yönteme göre bu iki takımın eşitliği neden bozulmuyor?

Bu eşitlik bozma yöntemi, aynı puandaki-eş puanlı, oyuncuların hepsi birbiriyle oynamışlarsa aralarındaki maçın sonucuna göre sıralanabilecekleri bir mantık üzerine kurgulanmıştır. Diğer eşitlik bozma yöntemlerine benzeterek; “İki takım oynamışsa maçın sonucuna göre eşitliği bozularak sıralansın. Sonraki iki takımın da sıradaki eşitlik bozma yöntemine göre eşitliği bozulsun.” şeklinde düşünemeyiz.

Örnekte üç oyuncunun aralarında yaptıkları maçların sonuçlarını gösterdim. Buradan kurgu daha iyi anlaşılmıştır sanırım. 31 Temmuz 2018
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MAÇA ÇIKIŞ LİSTESİ

‘Maça Çıkış Listeleri’ başlıklı yazınızda: “Başhakem yetkilendirilmediği konulara öncelik tanımamalıdır……….. bu iznin başhakemin önceliğine bağlı olduğunu anımsatmakta yarar var” cümlelerinde geçen ‘öncelik’ nedir? Biraz daha açabilir misiniz?

Başhakem yetki verilmeyen konuları ele alarak uğraş göstermeye başlarsa altında kalabilir. Çünkü arkasından gelecek soruların yanıtına yetişemez, sorunları çözemez. Başhakem, iş yapma adına, yetkisi dışına çıkmamalı ve bunlara ‘öncelik tanımamalı’ yani bu alanda ‘inisiyatif’ kullanmamalıdır. 

Listeler kesinleştikten sonra bir oyuncu istenmeyen bir durumla karşılaşırsa kaptan listede değişiklik yapmak isteyebilir. Başhakem bu istemi değerlendirmekte serbesttir. Bunu kesin bir kurala bağlamak doğru olmayacağı için hakemin ‘önceliğine’ yani ‘inisiyatifine’ bırakırız. Çünkü her oyuncunun durumu farklı olabileceği gibi her başhakem aynı değerlendirmeyi yapamaya bilir. 19 Temmuz 2018
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

HÜKMEN YENİK SAYILMA SÜRESİ
Başhakem “Tur başlamıştır dediğimizde sandalyesine oturmamış olan sporcular maçı kaybetmiş sayılır.” dedi. Ayakta olmayla hükmen kaybetmenin ilişkisi nedir?

Her tür bilgilendirme ve duyurunun kuralların diline bağlı kalınarak yapılması gerekir. Yönergede oyuncunun oynamadan kaybetmiş sayılacağı süre sıfır dakika olarak belirtilmişse, satranç masasına bu süreden sonra gelen her oyuncu oyunu kaybeder. Oyuncu bu sürede masada olacaktır deniliyor. Oyuncunun o anda masanın başında henüz ayakta olması oyunu kaybetmesi için aşırı zorlama bir karardır. Hakemlerin kuralların dilini doğru anlaması ve uygulamalarında buna dikkat etmeleri sıkıca önerilir. 12 Temmuz 2018
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
HAMLENİN KAYDEDİLMESİ

Katıldığım turnuvada, hakem, hamlemi yapar yapmaz uyarıyordu ve yazmamı söylüyordu. “Tamam, yazacağım, hamlemi düşünüyorum” desem de anlaşamadık. Bu uygulamayla ilk kez karşılaştım. Anlıyorum, yazmayı unutan oyuncular uyarılıyor ama böyle değil. Yeni bir değişiklik mi oldu hocam?

Kural ve uygulama anlatıldığı gibi değil tabi ki. Oyuncular hamlelerini madde 8.1.1’de anlatıldığı gibi yazmak zorundadır. Madde 8.1.3’te değinilir. Oyuncu rakibinin hamlesini kaydetmeden önce hamle yapabilecektir.  Ancak hamle bir daha kendisine geçtiğinde, az önce yazmadığı rakibinin hamlesini, üstüne oynadığı kendi hamlesini ve rakibinin yaptığı son hamleyi yazmadan yeni bir hamle yapamayacaktır. Anlatımınızdan hakemin bu maddeyi dikkate almadığını anlıyorum. Doğru uygulama böyle. Kural maddesi doğru uygulanmazsa oyuncular ceza ile de karşılaşabilirler ki bu da yanlıştır ve yazıktır. 1 Temmuz 2018

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

OYUNUN BAŞLAMASI
‘Oyun Başladı’ yazınızı okudum. Benzer konudaki önceki makaleyi de buldum ve yeniden okudum. Karşı çıkışınızda haklı olduğunuzu düşünüyorum. Her iki tarafın karşılıklı hamle yapmasıyla ilgili olarak temel noktayı kaçırıyorum sanırım.

TAŞLARIN HAREKETİ/GEÇERSİZ HAMLE
Oyuncu yanlışlıkla kendi taşıyla yine kendi taşını kırarak hamlesini tamamladı. Bu kuraldışı bir hamle midir?

Madde 3.1’e bakarsanız, hiçbir taşın kendisiyle aynı renkte bir taşın bulunduğu kareye gidemeyeceğine yer verildiği görülür. Evet. Böyle olursa bu hamle kuraldışı-geçersiz bir hamledir. Madde 7.5.1 uygulanmalıdır. Oyun, maddeler 4.3-4.7’ye göre devam etmelidir. Yani, oyuncu, olanaklıysa ilk dokunduğu kendi taşıyla bir hamle yapmak zorundadır. 3 Haziran 2018

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hamlesini yapığı sırada oyunun hızından taşlar devrilir, tahta bozulursa, kural, oyuncu kendi zamanında tahtayı düzeltecek diyor. Hamle tamamlanmışsa ne yapılır?

Madde 6.2.5, hamlede olan oyuncunun tahtadaki taşları “düzeltiyorum” uyarısıyla düzeltebileceğini söyler. Sorunuzun yanıtını tam da bu maddeyle vermek olanaklı değil. Madde 7.4.1’e başvurmamız gerekecektir. Oyuncu saatine basmadan yani saati çalışırken tahtanın düzeltilmesini sağlamak bu aşamada daha kolay olacaktır. Oyuncu saatini durdurmuşsa, tahta bozulduğu için, hamlede olan rakip oyuncunun hamle yapma olanağı yoktur. Gerekiyorsa, hakemin yardımıyla, tahtanın yeniden düzenlenmesi gerekecektir. Bu sırada hakem veya oyuncular madde 7.4.2’ye göre satranç saatini durdurur. Hakemin anlayışına göre, madde 7.4.3, tahtayı bozan oyuncuya yaptırım uygulanabileceğini işaret eder. 17 Mayıs 2018
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hocam. Bir yazınızda, işlenen suç karşısında uygulanacak ceza için hakemin gözden geçireceği maddeleri saymışsınız. Cezayı belirlemek için harcanacak çaba zaman kaybettirmez mi? “Acaba hangi yaptırım?” diye düşünmek bizi yıpratmaz mı?

Hayır yıpratmaz. Yaptırım belirleme işi zamanla bir meleke olarak gelişecek merak etmeyin. İşini bilen başhakemler, yaptırımları uygulayacak hakemleri önceden belirler. Bunlar en deneyimli hakemler olarak kabul edilir. Görevli bütün hakemler bundan sorumlu tutulmaz. Masada görev yapan hakemler durumu belirleyerek yaptırımları uygulayacak hakemlere bildirirler. Sistemin böyle işlemesi tüm hakemleri yanlıştan korur. 5 Mayıs 2018

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cep telefonuyla resim çekilmesine neden karşı çıkıyorsunuz? Bu konudaki bir yazınızı okudum. Çocuklarımızın etkinliklerinde anılarını belgelemek istemiş olmamızda ne var?

Çocuk da olsalar, onlar spor yapıyor ve sporcu sıfatını taşıyorlar. FIDE Satranç Kurallarının uygulanmasında çocuk veya yetişkin olmak bir ayrıcalık getirmiyor ne yazık ki. Özel olarak isimlendirerek söylüyorum: Cep telefonu tur sırasında bulundurulamaz. Fotoğraf çekme amacıyla bile olsa. Hakemler de yetkilerini aşarak buna izin veremezler. Kuralda yazan “hakem tarafından özellikle onay verilmiş olanlar hariç” söylemi bu şekilde izin verebilmeye yönelik bir istisna olarak da düşünülemez. Anne ve babaları anlıyorum. Anı ölümsüzleştirmek istiyorlar. Bunun için bir fotoğraf makinesi edinilmesini 12 Ocak 2018 tarihinde benzer bir soruya verdiğim yanıtta değinmiştim. Oyuncuların masalarında yer almaları sırasında, henüz tur başlamadan, anı ölümsüzleştirmeye ne dersiniz? 28 Nisan 2018
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Madde 4.2.1’de “….. düzeltiyorum diyerek karelerindeki bir ya da daha fazla taşı düzeltebilir.” denilmektedir. Çeşitli ortamlarda kural maddelerini tartıştığımızda hamlede olan oyuncunun sadece kendi taşlarını düzeltebileceği şeklinde görüşler doğmaktadır. Maddede geçen ‘karelerindeki’ sözcüğü oyuncunun kendi taşlarına ait kareler olarak belirtilmektedir.

Hayır. Asla böyle düşünülmemeli! Oyuncu, kendisine veya rakibine ait taşları hamlede olduğu sırada uyararak düzeltebilir. Maddede geçen ‘karelerindeki’ sözcüğü, oyuncunun kendi taşlarının olduğu kareleri değil ‘tüm taşların kareleri’ olarak anlaşılmalıdır. 24 Nisan 2018

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Siyah oyuncu, berabere önerdikten sonra saatine basıyor. Beyaz oyuncu henüz cevap vermeden tahtada alet kazancını görüyor ve önerisinden vaz geçtiğini bildiriyor. Buna karşılık beyaz oyuncu, bir taşa dokunmadan, beraberlik önerisini kabul ediyor. Siyah oyuncu kazancı gördüğü için anlaşmazlık çıkıyor. Hakem oyunu berabere ilan ediyor ama karara itiraz ediliyor. 

Siyah taşlarla oynayan oyuncunun hamlesini yapmadan önce beraberlik önerdiği, sonra da hamlesini tamamlamış olduğu anlaşılıyor. Öneri biçimi madde 9.1.2.1’e uygun. Beyaz taşlarla oynayan oyuncu herhangi bir taşa dokunmadığı, sözlü olarak da reddetmediği için önerinin geçerliği devam eder. Beyaz taşlarla oynayan oyuncu da öneriyi kabul etmiş. Oyun, madde 5.2.3 hükmü doğrultusunda beraberlikle bitti. İtiraz ve anlaşmazlık boşa çaba. Oyuncu, önerisini madde 9.1.2.1 hükmü uyarınca geri çekemeyecektir artık. İtirazın sonucu ne oldu sorudan anlaşılmıyor ancak kural doğru uygulanmış. 20 Nisan 2018
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Geçen hafta takım turnuvası yapıldı. Bir takımın kaptanı, hakemden izin almadan, hamledeki oyuncusunun sırtına dokundu bir şey söylemek ister gibi. Hakem bu davranışı rakibin süresine 2 dakika ekleyerek cezalandırdı. Sizin son makalenizdeki durumun ortaya çıktığını düşünüyorum. Burada oyuncu pasif değil midir? Kaptanın davranışı nedeniyle neden oyuncu cezalandırılıyor?

Haklısınız. Hakem böyle değerlendirmemeliydi. Kaptanın davranışını da kabul etmek olanaklı değil. Kaptan, bir yaptırım olarak turun geri kalan süresinde oyun alanı dışına çıkartılabilirdi. Oyuncuya kaptanının hatalı davranışından dolayı bir yaptırım uygulanması doğru değildir. Oyuncu, değinildiği gibi, pasif durumdadır. 15 Nisan 2018

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Siyah oyuncunun atı c6 karesindedir. Beyaz oyuncu siyahın c6'daki bu atıyla yine siyah oyuncunun e7'deki piyonunu alıyor. Hakem beyaz oyuncuya, böyle bir hamle yapamayacağını söylediğinde beyaz oyuncu durumu fark ediyor ve başka bir hamle yapıyor. Hakem, oyunun devamında, beyaz oyuncunun ilk dokunduğu taş olan c6 atını kendi taşıyla alabileceğini, bu atı almak zorunda olduğunu söylüyor. Beyaz oyuncu sayılmayan hamlesinden sonra istediği taşla devam edebileceğini, hakemin buna karışamayacağını söylediğinde anlaşmazlık çıkıyor ve itiraz ediyor.

İtiraz boşuna. Yapılan Axe7 hamlesi geçersizdir. Geçersiz hamle uygulamasının da yapılması gerekir. Bu taşı alabilecek bir beyaz taşın varlığı sorunun gelişiminden anlaşılıyor. Hakemin, beyaz oyuncunun ilk önce rakibinin at taşına dokunduğu için, bu taşı alması gerektiği yönündeki kararı madde 4.3.2 uyarınca doğrudur. Hakem karışır tabi ki. 9 Nisan 2018

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yaptırım hukuku yazınızdan sonra yazma gereği duydum. Hakemler, oyuncuların hatalı davranışları karşısında hemen 2 dakika ceza veriyorlar. Anlıyorum ki bu uygulama çok da doğru değilmiş.

Kuralların belirttiği biçimde davranmayan oyunculara yaptırım uygulanması yerindedir. Yazıda da belirtildiği gibi, davranışın niteliğine bağlı olarak belki, önce güvenlik önlemi olarak öğüt niteliğinde uyararak orantılı davranmak daha doğru olacaktır. Yaptırım uygularken, madde 12.9.2’ye göre, rakibin süresini artırma seçeneği tercih edildiğinde,  yanlış bir uygulamanın daha yapıldığını biliyorum. Her uygulamada yaptırımın 2 dakika olarak yerine getirilmesini bir koşullanma ürünü olarak düşünüyorum. Farklı zaman dilimlerinin de seçilebileceği dikkatten kaçmaktadır. 30 Mart 2018

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mat olduğunu bildiren oyuncuyla ilgili sorudan devam etmek istiyorum hocam. Oyuncu tahtada mat olduğunu göstererek hakeme bildirir. Hakem yapılan son hamleyle matın oluşmadığını görür. "Oyun henüz sonuçlanmadı, devam edin." diyerek oyunu devam mı ettirmeliyiz?

Oyuncu mat olduğu yönünde bir söylemi dile getirdiğinde, tahta bozulmamış, notsyon kağıtlarına bir sonuç yazılıp imzalanmamışsa, oyuncular sonuç üzerinde bir uzlaşıya varmamışlarsa, sorudaki gibi, taraflara avantaj sağlamayacak türden  bir yanıtla, oyunun devamı sağlanmalıdır. 25 Mart 2018
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Her iki oyuncu da notasyon kağıtlarına sonucu yazıp imzaladıktan sonra maçın mat ile sonuçlandığını hakeme bildirirler. Mat olduğunu söyleyen oyuncu, maçtan sonra, oyunun mat olmadığını görerek sonuca itiraz ederse hangi işlem yapılmalıdır?

Hakem, kazanç sonucunun yazıldığı imzalanmış notasyon kağıtlarını oyunculardan aldığında, oyunun ‘mat’ ile mi yoksa ‘terk’ ile mi kazanıldığını bilemez. Oyuncunun sonradan yapacağı  “mat olmamışım” yönündeki söyleminin artık bir anlamı olmayacaktır. Mat olduğunu düşünerek masadan ayrılan oyuncu, sonradan mat olmadığını görmüşse, madde 5.1.2’ye göre ‘terk etmiş’ demektir. Uygulama bu şekilde olacak. 21 Mart 2018

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rakibi hamledeyken, oyuncu bir kez daha hamle yaptığında kuraldışı hamle mi yapmış oluyor? Bu doğru mudur? Bu olayı aydınlatır mısınız?

Hayır, hayır! Eylem kuraldışı-geçersiz bir hamle değildir. Dokunulan taş kuralıyla ilgili bir durumdur. Örneğin: Beyaz taşlarla oynayan oyucu hamlesini tamamladı. (Saatine bastı.)  Siyah taşlarla oynayan oyuncu artık madde 1.3’e göre hamlededir. Hamledeki oyuncu düşünürken, beyaz taşlarla oynayan oyuncu bir kez daha hamle yaparsa bu hamle sayılmaz. Geri alınmalıdır. Beyaz taşlarla oynayan oyucu hamlede değildir artık.

Gelişen duruma göre hakem bir disiplinsizliği değerlendiriyorsa, madde 12.9’a göre bir uygulama yapabilir elbette. 17 Mart 2018
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Katıldığım turnuvada, bir turdaki rakibim sürekli olarak hamlesini yazdıktan sonra oynuyordu. Birkaç kez de yazığı hamleyi değiştirdi. Oynadıktan sonra yazması için rica ettim, sadece güldü. Hakeme söyledim, “gördüm, bir şey olmaz” dedi. Kuralın böyle olmadığını biliyorum. Hakem neden böyle davrandı sizce? Yanlış değil mi?

Hakemin neden böyle davrandığının bence hiçbir açıklaması yok. Hakemin formasyonu ve kural uygulama becerisi yönünden eksikleri var demem de yeterli olmaz. Kural maddesi tartışmaya, farklı bir yorum geliştirmeye yol açmayacak açıklıkta. Madde 8.1.2’ye göre oyuncular önce oynayacak sonra yazacaktır. Bunu yapmayan oyuncular öğüt niteliğinde uyarılır, belki bir kez daha uyarılır. Sonra? Sonra, gerekiyorsa, hakemin madde 12.9 uyarınca davranması beklenir. 9 Mart 2018

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Turnuva yönergesinde cep telefonu yasağına ilişkin madde şöyle yazılmıştı: “….. için madde 11.3.2.1 uygulanır.” Bunun farkına sonradan vardık. Cep telefonu yasak mı, çantada taşınabilecek mi? diye sordum. Başhakem turnuvada açıklar dediler. Ancak bir açıklama yapılmadı, kimse de sormadı. Sonra, bir oyuncuya, cebinde telefon olduğundan dolayı sıfır verildi. Uygulamanın böyle olmaması gerektiğini düşünüyorum.

Evet. Ben de uygulamanın böyle olmaması gerektiği anlayışındayım. Madde 11.3.2.1 temelde ‘ihlal nesnelerinin’ bulundurulmasının yasak olduğunu söyler. Ancak her iki durumu da kapsadığından, maddeye dayanarak, hangisi uygulanacaksa yönergeye açık açık yazılmalıdır diye düşünüyorum. Başhakem de teknik toplantıda uygulamanın nasıl olacağı, özellikle ihlal nesneleri çanta içinde taşınabilecekse, bütünüyle anlatılmalıdır. Yansıtılan biçimiyle uygulama doğru olmamış. 1 Mart 2018
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Katıldığımız turnuvada tur sayısı azaltıldı. Başhakem başvuran oyuncuların bir kısmının gelmediğini, mevcut 35 oyuncu için de 5 turun yeterli olduğunu söyledi. Hâlbuki, başlangıçta, 7 tur oynanacak biçimde program yapılmıştı. Böyle olsaydı aynı puana sahip şampiyonlar da olmazdı belki. Hakemler bu uygulamayı neden yapıyorlar?

Hakeme, katılan oyucu sayısına göre, tur sayısını yeniden düzenleyebilme yetkisi yarışma yönergesiyle verilebilir. Bazı durumlarda tur sayısı azaltılabildiği gibi artırılabilir de. Tur sayısıyla oyuncu sayısı arasındaki ilişki bilinen hesap yöntemleriyle açıklanabilmelidir.  Sorudan, turnuva sonunda birden çok oyuncunun eş puanla birinci olduğunu anlıyorum. 35 oyuncu için başhakemin öngördüğü 5 tur, oynanması gereken en az tur sayısıdır. Bu oyuncu grubu için 7 tur eşlendirme yapılması olanaklıdır. Hakemin bu uygulamasıyla, 5 tur hesabının, oynanabilecek en az tur sayısı olduğunu bilmediğini düşünüyorum. 27 Aralık 2017 tarihinde başka bir soruya verdiğim yanıttaki ayrıntıları da buradaki bilgilerle birlikte değerlendirmenizi dilerim. 23 Şubat 2018

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rakibim hamlesini yaptıktan sonra saatini durdurmuyor. Bize söylendiği için bir süre bekliyoruz saatini durdurması için. Sonra ben de hamle yapıyorum. Rakibim hemen hakeme söylüyor. Hakem de rakibimin saati durdurmasını beklememi söylüyor. Sonra babamdan öğreniyorum o sırada hakem bana ceza vermiş. Ben 11 yaşındayım, size bunu yazmamı babam söyledi. Ben yanlış bir şey yapmadım ki?

Evet. Anlattığınız biçimde gelişen bir durumda yanlış yapmadınız. 24 Aralık 2017, 11 Ocak ve 15 Şubat 2018 tarihlerinde başka sorulara verdiğim yanıtlarda değinmiştim. Davranışınız olağan. Hakemin, oyuncunun saatini durdurmadığı durumda, hamle yapan rakip oyuncuyu uyarmasını, hele ki salt bu nedenle ceza vermesini hatalı buluyorum. Bir kez daha söylemek isterim. Oyuncunun hamlesini yaptıktan sonra saatini durdurması, madde 6.2.1’e göre, sadece kendisinin sorumluluğundadır. Madde 1.3 kurucu maddedir. Oyuncu hamlesini yaptıktan sonra rakip hamlededir artık. Temel kural böyle. Hamlede olan oyuncu hamlesini yapabilir artık. Oyuncu saatini kullanmıyorsa kendi bileceği bir iştir. Madde 6.2.1.2 bu nedenle düzenlenmiştir. İlginize teşekkür ediyor, başarılar diliyorum. 20 Şubat 2018
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hüseyin Bey, ‘yorumlar’ bölümünden sorusunu yollamış. Oyuncu hamlesini yaptı, saate basmadan rakibi de hamle yaptı. Oyuncu itiraz ederek hakemi çağırdı. ‘Ben saate basmadan rakibim hamlesini yaptı’ dedi. Bu durumda hakem hamleyi geri aldırmalı mıdır? Geçersiz hamle sayıp ceza vermeli midir?

Hayır böyle bir şey yok. Benzer bir soruya 24 Aralık ve 11 Ocak tarihlerinde yanıt vermiştim. Hamle geri alınmayacak. Geçersiz hamle veya başka bir ceza verilmeyecek. Oyuncunun hamlesini yaptıktan sonra saatini durdurması, madde 6.2.1’e göre, sadece kendisinin sorumluluğundadır. Ancak oyuncunun saati durdurmasına engel olunmamalıdır. Böyle bir durum varsa yanıt değişecektir elbet. 15 Şubat 2018
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oyuncunun, kendileri için belirlenmiş tuvaletler yerine, oyun sahası dışındaki genel tuvaletleri kullandığı hakeme bildiriliyor. Hakem ilgili oyuncuyu sorguluyor. Sonrasında, “Takdir yetkimi kullandım, oyuncunun turnuva alanı dışına çıkmış olmasını uygun görüyorum.” diyor. Turnuva alanını terk eden oyuncunun oyunu kaybetmesi gerekmiyor mu? Hakem takdir yetkisini yanlış kullanmamış mıdır?

Hakemin takdir yetkisini yanlış yerde ve yanlış bir uygulamayla kullandığını düşünüyorum. Madde 11.2.1’e dayanarak, madde 11.2.3.1 uygulaması doğru anlaşılmalıdır. Bir zorunluluktan dolayı oyun sahası dışına çıkması gereken oyuncu, bunu, önceden hakeme haber vermelidir, maddenin özünde yer verildiği gibi. Hakem bu gerekçeyi kabul ederse, oyuncu bir hakem veya bir organizasyon görevlisi eşliğinde oyun sahası dışına çıkabilecektir. Takdir yetkisine yüklenilen anlam böyle anlaşılmalıdır. Oyun sahası dışına izinsiz çıktıktan sonra bu davranışın uygun görülmesi, izin verir gibi takdir kullanmak doğru olmaz. İzinsiz oyun sahası dışına çıkan oyuncular madde 12.9’a göre cezalandırılacaktır. Bu oyuncunun oyunu kaybetmesi de madde 12.9 kapsamındadır. 4 Şubat 2018
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hakemin masada verdiği karar hatalıysa, oyun bu hatalı karar üzerine devam ettirilmişse, oyuncu bu sürede itiraz edebilir mi? Oyun bittikten sonra, notasyon kağıtları imza aşamasındayken de hakemin önceden verdiği hatalı karara itiraz edilebilir mi? Bu konulara açıklık getirebilir misiniz?

Oyuncu, masada verilen kararın doğru olduğuna inanmıyorsa veya kararla doygunluğa ermemişse, oyun sırasında da oyun bittikten sonra da (itiraz etmek için duyurulan süre geçilmeden) her aşamada itiraz edebilir. Edebilir de, sonrasını bilemem. 2 Şubat 2018
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oğlum bir eliyle hamle yaptığı diğer eliyle de saatini durdurduğu için kuraldışı hamle yapı denilerek 2 dakika ceza verilerek cezalandırılmış. Bu duruma çok üzüldük. Çocuklara hemen ilk hatalarında böyle cezaların verilmesi doğru mu? Hocam, nasıl karşılıyorsunuz?

Öncelikle, kuralların uygulanmasında oyuncunun yaşının bir önemi yoktur. Bunu saptadıktan sonra sorunuzdaki asıl dikkat çeken yere değineceğim. Anlatımınıza göre: Karar ağır ve yanlış olmuş. Bir hamlenin iki el ile yapılmasıyla, bir el ile hamle yapıp diğer el ile saate basmak aynı şey değildir. Madde 7.5.4 hükmüne göre, bir hamlenin iki el ile yapılması yasak olup kuraldışı-geçersiz hamle sayılarak cezalandırılır. Bir el ile hamle yapıp diğer el ile de saati durdurmak da madde 6.2.3 hükmüne göre yasaktır. Oyuncu bu maddeye göre cezalandırılmalıydı. Ama bunun yaptırımının geçersiz hamle uygulaması olmadığını söylemeliyim. 31 Ocak 2018
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oyunculara hakemlerin “sen sus konuşma” şeklinde karşılık vermelerini doğru bir davranış olarak hiç görmüyorum.

Organizasyon yöneticileri, iş görenler ve hakemler kendi aralarındaki iletişimleriyle, oyuncular ve diğer katılımcılar arasında olan iletişimlerinde her zaman ölçülü olmak durumundadır. Evet. Kişinin unvanının hakem olması davranışın boyutunu biraz daha farklılaştırıyor. Doğru ve etkili iletişim, eğitimle sağlanabilecek bir davranıştır. Bu konuda, sitemizde, belgeler/kaynak belgeler menüsünde yer alan ‘iletişim’ başlıklı belgenin satranç bileşenleri için işe yarayacağını düşünüyorum. 25 Ocak 2018

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yarışmaya kayıt yaptırdığı halde, kayıt kontrol işlemlerine yetişemeyen ancak eşlendirme yapılmadan önce gelen oyuncular hangi kurala göre eşlendirmeye alınabilir? Benzer biçimde, eşlendirme duyurulduktan sonra, henüz birinci tur başlamadan önce, gelen oyuncu için hangi işlem yapılmalıdır?

Sorudan, yarışmada, İsviçre Sistemi Eşlendirme Kurallarının uygulanacağı anlaşılıyor. Elde olmayan nedenlerle geç kalma olasılığı olan oyuncuların durumlarını başhakeme veya yarışma yöneticisine bildirmesi gerekir. Eğer oyuncu ilk tura yetişebilecekse olağan biçimde eşlendirmeye alınır. Eğer oyuncu ancak ikinci (veya üçüncü) tura yetişebilecekse, bulunamayacağı turlar için eşlendirmeye alınmaz. Yarışmaya gelince eşlendirmeye dahil edilir. Benzer konulardaki düzenlemelere, sitemizde belgeler/e-yayınlar menüsünde yer alan, ‘Yarışma Kuralları’ kitapçığında yer vermiştim. 19 Ocak 2018

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

İzinle Türk Vatandaşlığından ayrıldım. Üniversitede öğrenciyim. ‘İl Birinciliği’ yarışmasına katılmak istedim. Alman vatandaşı olduğum için yarışmaya almadılar. Ben satranç oynayamayacak mıyım? Nereye başvurmalıyım?

İletinizde, durumunuz hakkında daha açık bilgiler vermiştiniz. Buradan anladığım kadarıyla, 5901 sayılı ‘Vatandaşlık Yasası’ uyarınca, ülkemizde gerçekleştirilen her türlü satranç etkinliğinde yabancı sporcu sayılmadan TC. Vatandaşları gibi yer alabileceğinizi düşünüyorum. İlinizdeki satranç yöneticileri gerekli düzenlemeyi bilmiyor olabilirler. Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne veya TSF’ye başvurmanızı öneriyorum. 16 Ocak 2018

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yarışmaya önceden kayıt yaptırmayan bir oyuncu, kayıt kontrol işlemleri sırasında, yarışmaya katılmak istediğinde yarışmaya dahil edebilir miyiz? Bu oyuncuyu kabul etmenin sakıncası var mı?

Önceden yarışmaya kayıt yaptırmayan oyuncuları kayıt kontrol işlemleri sırasında yarışmaya dahil etmenin, çoğu zaman, bir sakıncası yoktur. Böylesi kararlar, başhakem ve yarışma yönetici tarafından satranç takımı ve diğer donanımların yeterliğini gözden geçirerek alınmalıdır.

Her zaman olanaklar bu oyuncuyu kabul etmeye uygun olmayabilir. Başka yarışmalarda böylesi bir başvurunun kabul edilmemsi durumunda yanlış anlaşılmalar nedeniyle kargaşalar yaşanabilir. Beklenmedik başka sakıncalar da ortaya çıkabileceği bilinerek dikkatli olunmalıdır. Belki, tek sayıda olan oyuncu sayısını çift yapmak için uygulamak daha doğru olacaktır. Bu uygulamanın ‘geç girişler’ ile bir benzerliği yoktur. 15 Ocak 2018
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oynanma yeteneği olmayan bir taşla geçersiz bir hamlenin tamamlanmasının ardından gerekli uygulama sonrasında, başka bir taşla bir kez daha geçersiz bir hamle tamamlanır. Bu durumda; tamamlanan hamle ‘yeni bir hamle’ sayılarak ikinci kez geçersiz hamlenin tamamlandığına hükmedip hakem oyun bitirilmeli mi, yoksa madde 7.5.1’de değinilen ‘GEÇERLİ herhangi bir hamleyi yapmaya mı yönlendirilmeli?

Oyuncu ilk geçersiz hamlesindeki dokunduğu taşla geçerli bir hamle yapamadığından, madde 4.5 uyarınca başka bir taşla hamle yapılıyor. Bu, 7.5.1’de değinilen ‘başka, yeni bir hamledir.’ Hakem yeni bir hamle olan bu geçersiz hamleyi ikinci geçersiz hamle olarak kabul etmelidir. Bir ayrıntıya dikkat edilmelidir. Madde 7.5.1’de ‘geçersiz hamle yerine başka bir hamle’ yapılacağından söz edilir. Bu hamlenin geçerli veya geçersiz olmasından söz edilmez. Yeni hamle tanımlamasına, konuyla ilgili ayrıntılar sitemizin ‘Kural Uygulamaları’ menüsünde, ‘7.5 Geçersiz Hamle Uygulaması’ başlığında ve ‘Sözün Özü’ makaleler köşesinde sunulmuştu. 13 Ocak 2018 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tur başlangıcında cep telefonuyla fotoğraf veya video çekmemize izin verilmiyor. Telefonun salona sokulması yasak olduğunu söylüyorlar. Biz görüşme yapmak için değil fotoğraf çekmek için izin istiyoruz. Bu durumu nasıl aşabiliriz?

Çok kolay. Bir fotoğraf makinesi edinmeniz sorununuzu çözecektir. Bir zorunluluktan dolayı, örneğin basına servis etmek için, telefon cihazının kamerasıyla fotoğraf veya video çekmek zorundaysanız: Madde 11.3.2.1’de geçen “hakem tarafından onay verilmiş olanlar hariç” hükmüne dayanarak, salt görüntü alma fonksiyonunun aktif olması koşuluyla, böylesi cihazların kullanılmasına bir süre izin verilebilir diye düşünüyorum. Ama tabi bunun hakemin takdirinde olan bir durum olduğunu da unutmuyorum. 12 Ocak 2018
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hocam, ilimizdeki turnuvalarda sporcuların her kuralsız davranışı karşısında 2 dakika ceza veriliyor. Sporcunun ikinci kez benzer davranışında da ‘ikinci kez kuraldışı davrandı’ denilerek turnuvadan atılır. Bunu açıklayacak bir kural göremedik, alışamadık, başka yerde de duymadık böylesi uygulamayı. Konuyu çok da bilen yok açıkçası.

Yansıtıldığı kadarıyla, uygulamada çok ciddi bir hata görüyorum. ‘Kuraldışı-geçersiz hamle’ uygulamasıyla ‘kuraldışı davranmak’ çok farklı şeyler. Kuraldışı durumlar ve yaptırımları 7.maddede anlatılır. Kuraldışı olarak adlandırılabilecek davranışları ve yaptırımları 11. ve 12. maddeye sığdırabiliriz. 12. maddedeki yaptırımlar arasında oyuncunun turnuvadan çıkartılması da var. Ancak bu kadar kolay olmamalı anlayışındayım. Bir şey daha düşünüyorum, umarım yanılıyorumdur. İkinci geçersiz hamle sonrası oyuncu yarışmadan çıkartılır. Yansıtılan uygulama bu maddeyle karıştırılıyorsa çok yazık doğrusu. 11 Ocak 2018

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bir masada oyun uzuyor. Hakem satranç saatini durduruyor. Sonraki turun başlaması gereken saatin geçtiğini, oyuncuların beraberlik yapmak isteyip istemediğini soruyor. Oyuncular devam edeceklerini bildiriyor. Bunun üzerine hakem masayı başka bir yere taşıyarak oyunun devam etmesini sağlıyor. Hakem oyunculara beraberlik yapmalarını önerebilir mi? Hakemin bu kararını nasıl yorumluyorsunuz? 

Hakemin, yeni eşlendirmeyi yapabilmek, salonu yeni tura hazırlayabilmek için zamana gereksinimi var şüphesiz. Ama bunun gereği ne oyuncunun berabere yapmasını istemektir, ne de masayı başka bir yere taşımaktır. Böyle bir uygulama yoktur, hiçbir kural maddesiyle de açıklanamaz. Yazık, hem de çok yazık. 9 Ocak 2018
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oyun başladı. 1. e4 (saatine basmadı) e5 2. d5 (saatine basmadı) Siyah oyuncu hakeme başvurdu ve d5 hamlesinin geçersiz bir hamle olduğunu hakeme bildirdi. Beyaz oyuncu saatine basmamış, d5 hamlesi tamamlanmamış durumda. Oyuncu bu hamlesini düzeltebilir. Hakem nasıl bir karar vermelidir? Siyah taşlarla oynayan oyuncunun geçersiz hamle başvurusuna nasıl yanıt verilmelidir?

d5 hamlesinin madde 6.2.1 veya madde 6.2.1.2 uyarınca tamamlanmamış olduğu anlaşılıyor. Hakemin bu hamlede geçersiz hamleye hükmetmesi için koşullar uygun değildir, uygun bir yanıtla başvuruyu geri çevirmesi beklenir. Örneğin, “bu başvurunuzu değerlendiremeyeceğim, lütfen devam ediniz.” diyebilir. Oyuncu neden devam edilmesi gerektiğini sorabilir veya geçersiz hamle savını sürdürebilir.  Hakem bu kez, madde 11.9 hükmüne sığınarak, kısa bir açıklamayla geçersiz hamle kuralının uygulama hükümlerine göre davranması gerektiğini söylemesi yeterlidir diye düşünüyorum. Oyunun devam etmesini sağlayan hakemin masadan ayrılmaması beklenir. Oyun devam ettiğinde, 2. d5 (saatine basmadı) ….. 3. Beyaz hamle yaptı. Madde 6.2.1.2 uyarınca beyaz taşlarla oynayan oyuncunun d5 hamlesi bu hamleyle tamamlanmış oldu. Bir başvuruya gerek kalmadan hakemin geçersiz hamleye hükmetmesi beklenir. 05 Ocak 2018

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Siyah oyuncu Ke8+ oynuyor. Beyaz oyuncu da Fxg5 hamlesini yapıyor. Siyah oyuncu rakibinin geçersiz hamle yaptığını hakeme iletiyor. Hakem geçersiz hamle uygulamasını yerine getiriyor. Beyaz oyuncu yeni hamlesini Ac7 olarak yapıyor. Oyunu izleyen hakem, beyaz oyuncuya kayıp vererek ikinci kez geçersiz hamle yaptığını bildiriyor. Kararda bir hata var mıdır? Beyaz oyuncu filini oynamak zorunda değil mi?

Hakemin kararı hatalı. Beyaz taşlarla oynayan oyuncu, ‘yeni hamlesini’ madde 4.3.1 uyarınca ‘dokunulan taş’ olan fil taşıyla yapmak zorunda. Fil hamle yapabilecek yetenektedir. At taşıyla yapılan Ac7 hamlesi yeni bir hamle değildir. Oyuncuya dokunulan taşla hamlesini yapması gerektiği söylenerek oyuna bu hamleden devam edilmesi gerekirdi. 04 Ocak 2018

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
‘Körebe. Dokunursan Yanarsın’ yazınız üzerine: Siyah renkli taşlarla oynayan oyuncu rakibinin önce d4 piyonuna dokunduğunu belirtmiş, rakibi de onaylamış. Buna karşın oyuncu Fxh4 hamlesini tamamlamışsa ikinci kural dışı hamle kararı verilmesi gerekmez mi? Hakem burada, geçersiz hamle yapan oyuncuya “önce rakibinizin taşına dokunduğunuz için o taşı almalısınız” demek zorunda mıdır?

Oyuncunun, madde 4.3-4.7 uygulanarak başka bir hamle yapması gerekir. Yanıtımızda madde 4.3.3 değerlendirilecektir. Rakibinin dokunduğu taşını dokunduğu kendi taşıyla alması gerektiği maddede belirtilmiştir. Bu hamle geçersizdir. Rakibinin dokunduğu taşını alabilecek başka bir taş olduğundan, bu taşla rakibinin dokunulan taşı alınmamışsa, sözü edilen başka bir hamle yapılmamış kabul edilecektir. Soruda yer verildiği gibi, oyuncuların durumu kabullenmesi hakemin maddeyi doğru uygulamasını değiştirmemelidir. Evet. Bu durumda, gerekiyorsa, oyuncunun başka bir seçeneği olmadığı için d4 piyonunun alınması gerektiği söylenebilir. Hangi taşla alınabileceği işaret edilemez. 03 Ocak 2018
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8 yaş turnuvasında, taşa dokunma konusunda tartışma yaşanmış. Hakem, oyuncuların üzerinde mutabık kalmadıkları ifadelere rağmen, o taşın oynanmasını istemiş. Oyuncumuz o taşı oynamamak için direnince oyunu kaybettin demişler. Sonrasında karara itiraz etmek için muhatap aradık. Başka bir hakem itiraz kurulu olmadığını, son kararın hakem tarafından verildiğini söyledi. Bu nasıl bir uygulamadır? Antalya’da katıldığımız yarışmalarda itiraz edilebiliyordu hâlbuki.

Her yarışmada kararlara veya uygulamalara itiraz edilebilir. İtiraz kurulunun olmayışı itiraz edilemeyecek anlamına gelmez. Kurul oluşturulmayacaksa itirazlar ‘başhakem’ tarafından değerlendirilecektir. Bu konudaki uygulamanın size yanlış anlatıldığını düşünüyorum.

Hepsinden öte hakemin masada uygulamayı da yanlış yaptığını düşünüyorum. Eğer, dokunmayla ilgili oyuncular aynı görüşte değilse, hakem olaya tanık olmadığı için, ‘dokunulmadı’ kabul edilerek oyuna devam edilmesi gerekecekti.

İtiraz konusuyla ilgili olarak, yarışma yönergelerinde konuya ilişkin düzenlemeler şu biçimde kaleme alınırsa daha anlaşılır olacağı anlayışındayım:

• Yarışmada itiraz kurulu oluşturulmayacaktır.
• Yapılacak itirazlar başhakem tarafından değerlendirilir.
• Başhakemin kararı son karardır.
• İtirazlar, en son,  ilgili turun bitimini izleyen ….. dakika sonuna kadar yapılmalıdır. 02 Ocak 2018

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
İlimizde, küçükler yarışmasında, hamlesini yaptıktan sonra (üstelik satranç saati de yok) tuvalete giden oyuncum hakeme bilgi vermeden dışarıya çıktığı için yenik sayıldı. İtiraz ettik ama dinlemediler. Yarışma talimatına, kurallara baktım bu konuda bir kısıtlama göremedim. Bu uygulama doğru mudur? Haklarımızı nasıl savunacağız?

Oyuncular hamlelerini tamamladıktan sonra, izin almalarına gerek kalmadan, masalarından kalkabilir, oyun salonu içinde gezinebilir, oyun sahası olarak tanımlanmış alanlarda bulunabilir. Oyuncular için ayrılmış tuvaletler de oyun sahası içindedir. Satranç saatinin olmaması bu kuralı değiştirmez. Ancak, Temmuz 2017’de yürürlük kazanan yeni bir madde var. Madde 11.2.4’te hamlesini tamamlamış oyuncuların da oyun salonundan çıkarken hakeme bilgi vermesi gerektiği koşulunun getirilebileceğine yer verilmiştir. Böyle bir kısıtlama uygulanacaksa yarışma yönergesinde bunun belirtilmesi gerekiyor.

Anlatılan olayda ya hakem oyuncunun durumunu tam anlamamıştır, henüz hamlede olduğunu düşünmüştür ya da madde 11.2.4’te yer verilen kuralın her zaman geçerli olarak uygulanacağını biliyordur. Bana göre bu bir eğitim eksikliğidir. Ne olursa olsun verilen cezanın da çok ağır olduğunu düşünüyorum.

Çocuk yaştaki oyuncuların bulunduğu yarışmalarda, yönerge yoluyla bile olsa, bu madde uygulanmamalıdır görüşündeyim. Haklarınızı nasıl mı arayacaksınız? Başhakem, il temsilcisi veya federasyona kadar uzanan bir yol var önünüzde. 28 Aralık 2017
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Turnuvanın programına göre sabah turnuva yerine gittik. Bize programın değiştiğini bildirerek “sizin kategoride başvuru az oldu, sizin turlar yarın başlayacak.” dediler. Soğukta, kışta çocuklarımız satranç oynasın diye boşa yola çıktık. Bu tür uygulamaların önüne geçmek için bir şeyler yapamaz mısınız?

Öncelikle olası yanlışlıkların önüne geçmeye uygun pozisyonda değilim. Burada hatalı uygulamalara değinerek doğruyu göstermeye çalışıyorum. Başlangıçta duyurulan yarışma programına bağlı kalmak her zaman olanaklı olmayabilir. Söylemlerimizde ve eğitimlerde, olası program değişikliklerinde, yarışmanın başlama ve bitiş tarihlerine bağlı kalınmasını hep belirtmişizdir. İlk programda boş gün yoksa yeni düzenlemeyle boş gün oluşturulmamasını, sonraki günlerde çift turlu gün varsa tek turlu program yapılarak böylesi düzenlemelerin sağlanabileceğini sıkıca öneririm. Böyle olursa yaşanılan olumsuzluğun önüne bir ölçüde geçilmiş olabilir. 27 Aralık 2017

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hamlesini yapan oyuncu saatine basmıyor. Rakip de hamlesini yapıyor. Bunun üzerine oyuncu, saatini durdurmadan rakibinin hamle yaptığını hakeme bildiriyor. Hakem oyuncuyu uyararak rakibinin saatini durdurmasını beklemesini söylüyor. Bu kararı hangi kural maddesiyle açıklayabilirsiniz?

Oyuncunun hamlesini yaptıktan sonra saatini durdurması, madde 6.2.1’e göre, sadece kendisinin sorumluluğundadır. Bunun yanında madde 12.6’nın üçüncü hükmü hakemin oyunculara saatine basması gerektiğini bildiremeyeceğini de anlatır. Hakemin bu kararının bir kural maddesiyle açıklamanın olanaklı olmadığını görüyorum. Hakem kararını madde 6.2.2 uyarınca vermişse durum farklılaşır. Maddede oyuncunun hamlesini yaptıktan sonra saatini durdurmasına engel olunamayacağı yazar. Soruda öne çıkan eylemde, saatin durdurulmasına bir engel olmadığı görülmektedir. Böyle bir engel varsa karar doğrudur denilebilir. Bir engel olma durumu yoksa kararın gereksiz ve yanlış olduğunu, bu tür kararların yerleşik olmaması gerektiğini düşünüyorum. 24 Aralık 2017

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hocam merhaba, başka masadaki oyunu izleyen bir oyuncu, hakem orada değilken, kuraldışı bir hamle olduğunu görürse ne yapmalıdır? Sessiz kalması mı yoksa hakeme bilgi vermesi mi gerekir?

FIDE Satranç Kuralları madde 12.7’de ikinci hüküm soruda yer alan benzer durumu düzenler. “…Başka masalardaki oyuncular, oyunlar hakkında konuşmamalı veya başka bir yolla müdahil olmamalıdır…” Bu tümce her şeyi açıklıyor sanırım. ‘Konuşmamalı’ ve ‘müdahil olmamalıdır’ sözcüklerinin içinde geçersiz hamle de vardır. Ama bu soruya kaynak olan gerekçenin aynı maddenin başlangıç hükmünden kaynaklandığını düşünüyorum. 

“Eğer, birisi, bir kuraldışılığa tanık olursa yalnızca hakemi bundan haberdar edebilir.” Burada sözü edilen kuraldışılık salt geçersiz hamle veya 7. maddede yer alan kuraldışı durumlar değildir. Yarışma kurallarını zedeleyen her hangi bir kuraldışılık kastedilmiştir. Bir oyuncu hakemin görmediği bir alanda gerçekleşmiş bir geçersiz hamleyi hakeme bildirse dahi, maddenin yapısında yer alan bildirimler karşısında ne yapacağı O’nun özgür iradesine bırakılmıştır. 22 Aralık 2017
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bir süredir sosyal ortamlarda dile getirilen bir konuyu açıklığa kavuşturur musunuz? İlk tur eşleşmesinde bulunmayan oyuncuların verdiği zararlar nedir? Bunun önüne nasıl geçilebilir?

İlk tur eşlendirmesi yapılmadan önce yarışmaya katılmak üzere başvuranlar için ‘yoklama’ yapılır. Yoklamada olmayanlar eşlendirmeye alınmaz. Bu işlemler sağlıklı yapılırsa ilk turda hükmen kazanan oyuncu da olmaz. Bu işlemin duyarlı yapılmamasından dolayı sonraki turlar için bazı oyuncuların gerçek güçlerine göre eşlenmedikleri, yarışmayı eş puanla tamamlamaları durumunda bazı oyuncuların zarara uğradıkları bilinir. Aslında ilk turda hükmen kaybeden oyuncuların olması durumunda bu durum düzeltilebilir. Bunun uygulama koşulları vardır ve ayrıntılı teknik bir konudur. Bununla birlikte FIDE Yarışma Kuralları yoklamaya, eşlendirmeye yetişemeyecek oyuncular için düzenlemeler yapmıştır. Sitemizde e-yayınlar menüsünde yayınladığımız ‘Yarışma Kuralları’ kitapçığında bu konulara ayrıntılarıyla yer verilmiştir. 

İlk turda hükmen kaybeden oyunculara neden rastlarız? Oyuncuların antrenörleri, velileri yoklama sırasında oyuncunun yarışmaya geleceğini bildirir. Yoklamayı yapanlar da bu bildirimi kabul eder. Sonra oyuncu yarışmaya gelmez. Yaşanan bu durumun temel gerekçesi budur. Yoklamayı yapanlar karşısında hazır bulunmayan oyuncuyu ‘mevcut’ kabul etmedikleri zaman bu durumun önüne büyük ölçüde geçilebilir. 19 Aralık 2017

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7.7.1 iki eli birden kullanarak hamle yapma yasağının terfi hallerinde de geçerli olduğunu yazıyor. Oyuncu piyonu son kareye oynayarak tahta dışına aldı. Sonra dışarıdaki veziri aldı şimdi oyunda olmayan vezir yüzünden kural dışı hamle mi yapmış oldu? Terfi karesine değmeyen taş oyunda nasıl olur? İki el ile hamle yapma kuralında terfi hallerinden kasıt nedir açıklar mısınız?

Örnekte geçen piyon taşının tahta dışına çıkartılması ve yeni taşın terfi karesine bırakılması aynı tek bir el ile yapılmışsa kural açısından sorun yoktur. Terfi eylemi iki aşamalı ve iki ayrı taşla yapılırken, madde 4.7’deki “…hamlenin bir parçası…” anlatımı bu aşamaları işaret eder. Madde 4.7.3 terfi eylemini tanımlar. Piyon tahtadan ayrılacak ve yeni taş terfi karesine konulacak. İşte, tek el ile oynama kuralı, bu hareketlerin tamamının bir tek el ile yapılmasını söyler. Bir el ile piyon taşını tahta dışına çıkartırken diğer el ile yeni taşı terfi karesine bırakmak yasaktır. Terfi taşı terfi karesine bırakılmadığı sürece oyuncunun bu taşı hangi elinde tuttuğunun bir anlamı yoktur. 18 Aralık 2017

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hocam, madde 9.4 “oyuncu bir taşa dokunursa 9.2 ve 9.3’e göre beraberlik savında bulunma hakkını yitirir” diyor. Örneğin, oyuncu hamle yaparsa, sonrasında hamle sırası kendine geçtiğinde tekrar aynı savı ileri süremez mi? 

Kuralın özünde, 9.2 veya 9.3 uygulamasıyla ilgili olarak, sav ileri sürebilmenin koşulları vardır. Savı ileri sürme hakkını yitirdikten hemen sonrasındaki hamlede de tekrar konumu devam ediyorsa (dördüncü veya 51. tekrar gibi) bu kez sav ileri sürmeye yönelik koşullara uyarak yeniden hakeme başvurabilir. Aksi durumda, oyuncu, yeniden 3 konumun veya elli hamlenin oluşmasını bekleyecektir. Salt 3 konum olması gerekmiyor, koşullara uygun biçimde örneğin 6. 7. ...10. tekrar sonunda da üç konum savı ileri sürülebilecektir. Sav ileri sürmeye koşullar uygunsa, son üç veya ellinci hamle/konum bizi ilgilendirir. 16 Aralık 2017

Öncelikle, iki el ile hamle yapmak yasaktır ve geçersiz hamle sayılarak geçersiz hamle gibi cezalandırılması gerekecektir. Hakemin bu yönüyle nasıl bir bakışa sahip olduğunu sorudan anlaşılmamaktadır. Bununla birlikte; aynı hamle içerisinde, iki el ile şahı tehdit altında bırakacak biçimde geçersiz bir hamle yapılması durumunda, iki kez geçerisz hamle yapıldığına hükmedilmeyecektir. Böylesi durumda oyuncuya bir kez ceza uygulaması yapılması gerektiğini önemle belirtmeliyim.  

Madde 3.8.2.2.1 uyarınca geçici olarak rok yapılamayacaktır.  Hamlenin geçersiz hamle olarak belirlenmesi, uygulamanın buna göre yapılması, rok yapılmadan önceki konuma dönülmesi hakemin doğru uygulamasıdır. Oyuna madde 4.4.1'e göre devam edilemeyecektir. Hakemin madde 4.4.3 uyarınca oyuna devam edilmesi yönünde verdiği karar da doğru uygulamadır. Diğer yöne rok yapabilme yeteneği olsa bile bu oyuncunun tercihinde olacaktır. 15 Aralık 2017