Bayrak Düştü
Bayrak Düştü
İlkesel olarak bayrağı düşen oyuncu oyunu kaybeder, rakibi kazanır. Bu durum her zaman böyle midir?
90 dakika ve ilk hamleden itibaren 30 saniye eklemeli tempoyla oynanan bir oyunda, siyah taşlarla oynayan oyuncu 57.… Kc1+ hamlesini yapıyor. Ama hamleyi tamamlayamadan bayrağı düşüyor. Beyaz taşlarla oynayan oyuncu kazanmış olmanın gururu ve heyecanıyla rakibine teşekkür ediyor. Sonucu notasyon kağıdına (1-0) olarak yazıyor. Ancak siyah taşlarla oynayan oyuncu sonucu kabul etmeyeceğini, oyunun beraberlikle sonuçlanması gerektiğini rakibine bildiriyor. Durum, sonuçları almak için masaya gelen hakeme anlatılıyor. Hakem bayrağı düşen oyuncunun kurallar gereği oyunu kaybedeceğini, rakibinin de kazanacağını oyunculara bildirerek sonucu tescil ediyor. (1-0)Hakem, diyagramda yer verilen örnek olaya göre hatalı bir karar vermiştir.
Hakemin uygulaması
Hakemin, oyunun sonucunu almak için masaya gittiğinde, kendisine anlatılan olayı doğru incelemeyerek, salt satranç saatinin göstergelerini, bayrağı dikkate alarak son kararını oluşturduğu anlaşılmaktadır. Hatalı karar, ilgili maddeye karşın, oyunun kazançla sonuçlandırılmasıdır.
Uygulama nasıl olmalıydı?
Bu örnek olayda altıncı maddede anlatılan ‘Satranç Saati’ kuralı irdelenecektir.
Kurala göre, maddeler 6.3.1 ve 6.4 (bayrak düştü) bayrak düştüğünde yapılacak işleri anlatır. Bayraklardan biri düştüğünde hakem satranç saatini durdurur ve oyunu bitirir. İlkesel olarak bayrağı düşen oyuncu oyunu kaybeder. Yine aynı kural maddesinde (madde 6.9) “Rakip oyuncunun bu oyuncuyu geçerli herhangi bir ‘olası hamleler dizisiyle’ mat edemeyeceği bir konuma ulaşılmışsa oyun berabere olur. ” denilmektedir.
- Hakem, diyagramda yer verilen konuma göre, “beyaz taşlarla oynayan oyuncunun kazanması olanaklı mıdır ki, rakibinin bayrağı düştüğü için (1) puan verelim?” sorusunun yanıtını aramalıdır. (Masada, oyunun kuralları içerisinde, kazanarak bir puan alamayacak oyuncuya başka nedenlerle bir puan verilebilir mi?)
- Hakem beyaz taşlarla oynayan oyuncunun ne yapabileceğini incelemelidir. Olası geçerli hamlelerle kazanabilecek midir? Temel soru bu olmalıdır. Olası geçerli hamlelerle rakibin mat yapma olanağı varsa, bayrak düştüğü için ‘kayıp’ denilebilecektir.
- Örnek olay senaryosunda ulaşılan konumda zorunlu hamleler vardır. 57. … Kc1+ 58. Vxc1+ Vxc1+ 59. Şxc1
- Siyah taşlarla oynayan oyuncunun yapabileceği bir hamlesi kalmamıştır.
- Ulaşılan bu konuma göre oyunun berabere olacağı madde hükmünde açıkça yer almaktadır.
- Siyah taşlarla oynayan oyuncunun bayrağı düştüğü için madde 6.9 uyarınca oyun beraberlikle sonuçlanmalıydı. (½ – ½ )
Bu anlatımlardan “ siyah taşlarla oynayan oyuncunun zamanı olsaydı oyun zaten az sonra pat olacaktı” gibi bir sonuç çıkarılmamalıdır. Çıkarılacak tek sonuç beyaz taşlarla oynayan oyuncunun mat yapma olanağının olmayışıdır. Mat yapma olanağı olmayan bir oyuncuya başka nedenlerle (bayrak düşmesi…) ‘bir’ puan verilemez.
12 Mart 2018
IA&IO Tahsin AKTAR
Yorumlar - Yorum Yaz
