Maç Analizi

Muhalefet

Maç Analizi
Neye muhalefet edildiğinin bilinmesi gerekir!

60 dakika ve her hamlede 30 saniye eklemeli zaman temposuyla gerçekleştirilen bir turnuva. Oyunu bitmiş bir oyuncu, hakem masasında bulunan bilgisayarı kullanarak, kendi oyununu çözümlemeye, incelemeye çalışıyor. Masasından kalkan başka bir oyuncu da bu incelemeye katılarak oyun üzerinde çeşitli fikirler üretiyor. Hakem, bu fikir üreten oyuncuya oynamakta olduğu oyunda kayıp vererek masasındaki oyunu bitiriyor.

Uygulama

Bu örnek olayımızda, ilginç ve bir o kadar da ‘basiretsiz’ denilebilecek bir oyuncu davranışı karşısında hakemin tutumu ele alınacak. Örnek olayımızdaki oyucuların, davranışıyla, pek çok kural maddesine ‘muhalefet ettiğini’, aykırı davrandığını göreceğiz. Açıkça, yasaklanmış davranışlara muhalefet eden, yasaklara uymayarak aykırı davranan oyunculara yaptırım uygulanması yine kurallar gereğidir. Karşı çıkışta neye muhalefet edildiği bilinmelidir!

Hakem

İlk değinilmesi gereken, hakem bilgisayarının oyun salonundaki hakem masasında açık biçimde bekletilmesi ve bir satranç oyunu çözümleme yazılımının da yüklü olmasıdır. Bunun yanında, bir oyuncunun oyun salonunda hakem bilgisayarını hangi amaçla olursa olsun kullanmasına izin verilmesi de ayrıca sorgulanması gereken bir yaklaşım olmalıdır. Bilgisayarın açık olarak bekletilmesi bir ihmaldir. Kullanılmasına izin verilmesi ayrıca düşündürücüdür. Böyle düşünüldüğünde hakem için de uygulanacak yaptırımın olacağı bilinmelidir.

Bu örnek olayı çözümlerken farklı bir bakış açısıyla yaklaşılacağını belirtmeliyim. Oyuncuların tutumları, yasaklanmış davranışlar karşısında, pasif veya aktif duruşuyla ilişkilendirilecektir. Örneğimizde hangi oyuncu pasif olacak, nasıl bir yaptırımla karşılaşacak çözümlemede değineceğim. Uygulanacak yaptırımın, kuralların anlamı ve ruhuna uygun olarak, yerinde, yeterli ve orantılı güçte olması gerektiği de ayrı bir gerçektir. Bu gerçeklikle oyuncuların tutumları ‘Yaptırım Hukuku ve Stratejisi’ başlıklı yazıda ele alınmıştı.

Muhalefet

Oyunu biten oyuncu ilk olarak madde 11.4’e göre izleyici durumunda olmasına karşın, maddeye muhalefet ederek suç işlemiştir. İzleyici durumunda olsa da, oyuncular oyun salonunda kendi oyunlarını dahi çözümleyemez, inceleyemez. Bu oyuncunun, başka bir yerde kendi oyunu üzerine inceleme yaparak madde 11.3.1’e de muhalefet ettiği açıktır. Madde 11.6 uyarınca, bu maddeleri ihlal eden oyuncuya madde 12.9’a göre bir yaptırım uygulanması gerekecektir. Oyuncunun madde 12.8’e de açık muhalefet ettiği ortadadır. Böyle bir cihazın kullanılmasına hakem izin vermemiştir. Oyuncuya temelde sadece bu madde kapsamında dahi madde 12.9’a göre bir yaptırım uygulanabilirdi. Hakemin bu oyuncuya bir yaptırım uygulamayarak, salt masasından kalkarak incelemeye katılan oyuncuya yaptırım uygulaması eksik, yetersiz ve orantısızdır. Muhalefet edilen maddeler, oyuncunun oyunu bitirmiş olsa bile uygulanabilecek maddelerdir.

Oyunu bittiği için bu oyuncunun ‘pasif duruşta’ olduğu söylenebilir. Böyle olunca uygulanacak yaptırımın kurallar içerisinde alt sınırdan olması beklenir.

Aşağıda örneklenen yaptırımlar, oyununu bitirmiş pasif duruştaki bir oyuncuya uygulanacağından, göreceli olarak yerinde, yeterli ve orantılı olarak kabul edilebilir.

Bu oyuncu oyununu kaybetmişse, madde 12.9.8’e göre, sonraki turda eşlendirme dışında bırakılabilirdi.
Oyuncu berabere kalmış veya kazanmışsa, madde 12.9.6’nın uygulanmasını beklemek haktı.
Ayrıca, hiçbir durum öne alınmadan, pasif duruş gözetilmeden, oyuncu madde 12.9.9’a göre yarışmadan dahi çıkarılabilirdi.

Peki, ya örnek olayda masada oyunu devam ederken başka bir oyunun çözümlemesine katılan oyuncu hangi maddelere muhalefet etmiştir? Öncelikle 11.3.1 maddesi bu oyuncu için de uyulması gereken yasaklı bir maddedir. İlk muhalefet bu maddeyedir. Bu maddeye muhalefet eden oyuncu için hakemin ‘kuyumcu duyarlılığıyla’ davranması beklenir. Örnek olayda değinildiği gibi, oyuncu muhalefetinde kendi oyununun değil, tamamlanmış başka bir oyununun çözümlemesine katıldığından pasif duruştadır. Böyle olunca, hakemin yaptığı uygulama temelde yerinde ve doğrudur. Ancak, karar orantılı ve yeterli bir ağırlıkta mıdır? Bu tartışılabilir elbette. Oyuncuya uygulanan yaptırımda pasif duruş gözetilmezse madde 12.9.9’a göre yarışmadan çıkartılabilirdi. Bu kez de kararın orantılı olup olmadığı tartışılabilecekti.

Örnek olay geliştirilirse

Örnek olay geliştirilirse farklı sonuçlara varılabilecektir. Oyuncuların ikisinin de oyunlarının devam ettiğini kabul edelim.

Oyunculardan biri kendi oyununu çözümlemeye, incelemeye çalışırken diğer oyuncu da incelemeye katılmış olsun. Bu oyuncu oyunu devam ederken kendi oyununu çözümlemeye çalıştığı için bu kez ‘aktif’ duruştadır.
Diğer oyuncu da incelemeye katılarak çeşitli fikirler ürettiği için aktif duruşta olacaktır.
Öyleyse iki oyuncunun suçu da oldukça büyümüş olacaktır. Oyuncular madde 11.3’e muhalefet ederken, kendisine ait olmasa da, yasaklanmış bir elektronik cihazdan oyun sırasında yararlanması gerçeğinden asla uzaklaşılamaz.
Muhalefet edilen bu ikinci madde 11.3.2.1 dir. Bunun yaptırımı, incelemeye katılan her iki oyuncu için de kayıp verilmesidir. Bu ilk uygulamadır.

Oyuncuların davranışına göre bu yaptırım yerinde, orantılı ağırlıkta ve yeterli bir karar olacak mıdır? Oyuncular oyun salonunda, hakemin izini olmadan bir elektronik iletişim cihazı olan bilgisayarı kullanarak madde 12.8’e de muhalefet etmişlerdir.

Oyuncu kendi oyununu çözümlediği, diğer oyuncu da buna yardım ettiği için oyuncuların bu davranışı ‘hile’ olarak değerlendirilebilir.
Bu durumda uygulanacak yaptırım madde 11.3.1’in yaptırımı olmayacaktır. Madde 12.9.9’a göre yaptırım uygulanması, oyuncuların yarışmadan çıkarılması beklenir. Bu da ikinci uygulamadır.

Bu ikinci uygulama yerinde ve orantılı olacaktır. Peki, yeterli midir? Yeterli olduğu söylenemez. Davranışın hile olduğu unutulmamalıdır. Spor ahlakı ve disiplinine aykırı davranılmıştır. Böyle olunca oyuncuların disiplin hukukuna göre de yargılanmaları gerekecektir. Düzenlenecek hakem raporu bu yönde olmalıdır.

9 Mayıs 2018

IA&IO Tahsin AKTAR

Yorumlar - Yorum Yaz